Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Verdedigingswerken in Sluis

betekenis & definitie

Verdedigingswerken. Van de middeleeuwse stadsmuur resteren enkele poorten.

De rond 1390 gebouwde westpoort, in 1432 nog uitgebreid met twee zware torens aan weerszijden van de haven, werd in 1437 door de Bruggelingen verwoest. In 1444-'56 volgde de bouw van de Nieuwe Westpoort, later Stenen Beer genoemd, (Blauwe Torenpad ong.) met stenen afkomstig van de afgebroken middeleeuwse kerktoren van IJzendijke.

De westpoort werd in 1587 opnieuw verwoest. De in 1968-'72 geconsolideerde en in 1990-'91 gerestaureerde ruïne bestaat uit de resten van een hoofdpoort met oorspronkelijk onderkelderde flanktorens, een vrijwel verdwenen voorpoort en een stenen beer ter scheiding van het zoute Zwinwater en het zoete water van de stadgracht.

Van de in 1399-1406 gebouwde Zuidpoort (bij Nieuwstraat ong.) resteert na een ingrijpende verbouwing in 1781 enkel een deel van de onderbouw (restauratie 1984). Hetzelfde geldt voor de in 1425-'32 gebouwde en in 1979-'80 gerestaureerde Oostpoort (Zuiddijk ong.).

De dubbel omgrachte stadsmuur kreeg in 1567 een eerste bolwerk. De vestingwerken werden kort na 1604 verbeterd en in 1699-1702 naar plannen van Menno van Coehoorn gemoderniseerd door de aanleg van een gordel van bastions, tussengelegen courtines en ravelijnen.

Latere aanpassingen vonden plaats in 1746, 1749 en 1811. Na de opheffing van de vesting in 1839 heeft men de verdedigingwerken niet geslecht.

De restauratie van de hoofdwal aan de zuid- en oostzijde kwam rond 1948 tot stand.