Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Pakhuizen in Zierikzee

betekenis & definitie

Pakhuizen. Blijkens een cartouche met opschrift ‘'t Komt al van God’ en jaartal stamt het pakhuis Nieuwe Haven 147, dat diende als opslag van zaaigranen, uit 1636.

De op vlucht gebouwde trapgevel met hijsbalk is voorzien van X-vormige ankers en sierankers. Dit pakhuis is in 1981 gerestaureerd.Beeldbepalend is de rij overwegend hoge en diepe 17de-eeuwse (meel)pakhuizen Meelstraat 7-19, waarvan de oudste trapgevels hebben (nrs. 15-17). Een trapgevel heeft ook het 18de-eeuwse pakhuis Krepelstraat 19. Later van een lijstgevel voorzien zijn de pakhuizen Krepelstraat 17 en De Corenmate (Meelstraat 33); het laatste heeft een mooie (gereconstrueerde) pui en een gevelbeschildering die herinnert aan de opslag van meel. Meelstraat 29 valt op door de grote (midden-18de-eeuwse) deur met een geprofileerd kalf. Hoge tuitgevels en een schuin kelderluik aan de straat hebben onder meer het 18de-eeuwse pakhuis Velsberg (Nieuwe Haven 125; restauratie 1973) en Nieuwe Haven 51, waarvan de gevel boven de pui uitkraagt. Een in opzet 18de-eeuws complex van meerdere pakhuizen is Nieuwe Haven 143. Breed en laag van vorm is het 18de-eeuwse pakhuis Kerkhof 16 met gedichte dichtgemetselde ovale openingen boven de vensters.

Uit circa 1870 dateert het drielaags pakhuis Leviticus (Oude Haven 4), voorzien van eclectische details en rondboogvensters.

Uit dezelfde tijd is Nieuwe Haven 67-69, een gepleisterd dubbel pakhuis met tuitgevels dat oorspronkelijk diende voor de opslag van zaden. Kenmerkend voor de late 19de eeuw zijn het kolenpakhuis Verrenieuwstraat 34, het pakhuis Meelstraat 26 met banden en strekken van gele baksteen en het brede graanpakhuis Lange Nobelstraat 41 (circa 1900) bij korenmolen ‘De Hoop’. Bij Karsteil 2-4 heeft het pakhuisgedeelte een mogelijk 18de-eeuwse oorsprong.

De opslagloodsen aan het begin van de Trambaan zijn gebouwd rond 1915 en 1931 in opdracht van de P.T.T. en de P.Z.E.M. voor de opslag van houten palen voor het bovengronds telefoonnet en het elektriciteitsnet. De hoge graansilo (Julianastraat 23) werd in 1955 gebouwd in gewapend beton naar ontwerp van L. de Koning. Ernaast staat een bijbehorende opslagschuur onder groot zadeldak.