Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Landlust in Heinkenszand

betekenis & definitie

Landlust (Dorpsstraat 100). Deze buitenplaats is rond 1800 in de huidige vorm tot stand gekomen.

Op de resten van een middeleeuws kasteel liet Gillis Cornelissen Brouwer, schout van Heinkenszand, omstreeks 1588 het landhuis Watervliet bouwen. Vanaf 1685 werden hieraan veranderingen en uitbreidingen uitgevoerd door Cornelis de Perponcher-Sedlnitsky, ambachtsheer van Wolphaartsdijk etc. en zijn nazaten.Nadat dit landhuis in 1793 was afgebroken, liet de familie Van Citters rond 1800 het nieuwe huis ‘Bloemenheuvel’ bouwen, dat in 1895 werd gesloopt. Het huidige huis ‘Landlust’ werd vermoedelijk in 1793 als boerderij gebouwd. Rond 1856 volgde een uitbreiding en verbouw tot jachthuis. Dit wit gepleisterde, U-vormige huis met omlopend schilddak heeft aan de voorzijde een tweelaags middenrisaliet met twee hardstenen wapenstenen. De omlijste hoofdingang bevindt zich in de zijgevel. De oudere boerderij (Dorpsstraat 102) aan de achterzijde heeft een woonhuisgedeelte uit circa 1800, opgetrokken in gele baksteen. Haaks hierop geplaatst is de 19de-eeuwse vrijstaande, zwart geteerde, houten dwarsdeelschuur met witte vensteren deuromrandingen en een, deels met riet gedekt, afgewolfd zadeldak.

In 1957 werd de buitenplaats door jonkvrouw S. van Citters geschonken aan de Stichting Het Zeeuwse Landschap, die haar hoofdkantoor vestigde in het midden-19de-eeuwse koetshuis in het park. Dit wit gepleisterde pand met lage verdieping heeft twee stel inrijdeuren. In het park zijn de ronde vijver, de boomgroepen en de heesters restanten van de oude landschappelijke tuinaanleg uit circa 1856 naar plannen van S.A. van Lunteren. Aan de vijver staat sinds 1856 op een hoge stenen sokkel het achtkantige doopvont uit de oude Herv. kerk. Aan de straatzijde bevindt zich een toegangshek met vier natuurstenen hekpijlers uit 1793.