Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Gasthuiskerk in Middelburg

betekenis & definitie

De Gasthuiskerk of St.-Barbarakapel (Lange Delft 94) is een eenbeukige kerk met een iets schuin daarop staand, driezijdig gesloten koor. De kerk maakte oorspronkelijk deel uit van een in de 13de eeuw gesticht gasthuis.

Het mogelijk 13demaar wellicht toch 14de-eeuwse koor heeft inwendig aanzetten voor een (verdwenen) gewelf. In 1493-'94 kwam het hogere en bredere laat-gotisch schip tot stand met als meest sprekende element een laat-gotisch hangtorentje voorzien van speklagen.

Deze kerk diende als tweede kapel van het gasthuis (eerste kerk in 1867 gesloopt). In 1568 werd de kerk tijdelijk een parochiekerk.

In 1588 verrees tegen het koor een toegangsportaal met tuitgevel. Van 1590 tot 1799 was het gebouw een protestantse, tot 1846 een roomskatholieke en daarna tot 1934 een gereformeerde kerk, waarna het een Chr.

Geref. kerk werd. Bij de restauratie in 1953-'55, onder leiding van H. de Lussanet de la Sablonière en G.M.

Sturm, heeft men het hangtorentje met 18de-eeuws aandoende bekroning gereconstrueerd. Aan de koorzijde is in 1983 een verenigingsgebouw toegevoegd naar ontwerp van J.

Jobse. De kerk bevat een midden-18de-eeuws orgel dat in 1874 van Sprang (NB) naar Middelburg is overgebracht.

In 2001 is het interieur verbouwd.De tegen de kapel gebouwde ondiepe huizenrij aan de Lange Delft is in 1961-'62 weggebroken. Een tussen de huizen staande poort met overwelfde gang heeft men herbouwd in het naastgelegen winkelpand Lange Delft 90. De deur tot de overwelfde gang, voorzien van laat-gotisch rankenwerk en een bijgewerkt Mariabeeldje uit 1521, is nu als kerkdeur in gebruik. Het winkelpand heeft tevens een pilastergevel uit circa 1575 met dorische en ionische baksteenpilasters, die bij de gelijktijdige vrijlegging aan de zijde van de Nieuwstraat tevoorschijn is gekomen.