Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Compagniegebouwen in Middelburg

betekenis & definitie

Compagniegebouwen. Van de Middelburgse compagniegebouwen resteert weinig.

Het Oost-Indisch Huis van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (V.O.C.) aan de Rotterdamse Kaai ging in 1940 verloren. Bewaard bleef de voorm. woning van de opper-equipagemeester van de kamer Zeeland van de V.O.C. (Maisbaai 4-6), gebouwd in 1616 nabij de V.O.C.-werf.

Dit langgerekte tweelaags gebouw heeft nog drie gevelstenen uit de bouwtijd. Het huidige aanzien wordt bepaald door een bepleistering en vensters uit circa 1840.

Van 1798 tot 1889 was het de woning van de kassier van de Commercie Compagnie, daarna tot 1985 kantoor van de NV Vitrite Works. De in 1720 opgerichte Middelburgse Commercie Compagnie (M.C.C.) kocht dat jaar een mogelijk uit de late 17de eeuw stammend pakhuis, dat Commerciekamer (Balans 17) ging heten.

Dit langgerekte pand heeft een hoger opgetrokken middentravee met boogvormig fronton en een hijskap. Na 1823 diende het geruime tijd als waag.

In 1999 is het verbouwd tot woningen. Het rond 1723 opgerichte pakhuis (Molenwater 97) is een robuust drielaags pakhuis van de M.C.C. met aan weerszijden van de bovenste hijsopening cartouches met de wapens van Middelburg en Zeeland.

Het is in 1985 ingrijpend verbouwd tot kantoor. Een relatie met de M.C.C. hebben ook de vergelijkbare pakhuizen Nieuwepoortstraat 14 (1738), naar ontwerp van Jan de Munck gebouwd voor Johan Willem Schorer, en Demerary (Oostkerkplein 5; circa 1740).