Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Begraafplaatsen in Middelburg

betekenis & definitie

Begraafplaatsen. In 1655 gesticht door de Sefardische gemeenschap op een stuk land buiten de Seispoort is de voorm.

Isr. begraafplaats (Portugees) (bij Jodengang 25). De eerste begraving was van Samuël Ben Menasse († 1657).

Er werden ook Marranen (onder dwang gedoopte joden) uit Antwerpen begraven. Op de in 1721 gesloten begraafplaats resteren momenteel nog tegen de honderd soms van wapens voorziene voor Portugese joden kenmerkende liggende zerken met meestal Portugese opschriften; enkele hebben Hebreeuwse teksten.

Het afsluitende ijzeren hekwerk met Davidsterren dateert van de restauratie in 1997. Op de in 1705 gestichte Isr. begraafplaats (Hoogduits) (Seisplein 15) stammen de oudste grafstenen uit 1760.

Aan de Walensingel bevindt zich het gietijzeren toegangshek uit 1888 (5648). Tot de interessante en overwegend van Hebreeuwse teksten voorziene grafstenen behoort die voor dokter V. van Lissa († 1869).

Een deel van de begraafplaats werd rond 1850 verhoogd en rond 1900 volgde een uitbreiding. Naast de uit circa 1850 daterende dienstwoning staat het in 1900 (5660) aan het Seisplein gebouwde metaarhuis.

Het Hebreeuwse opschrift ‘Huis der Rustenden’ boven de deur is in een voor de jugendstil karakteristieke hoefijzerboog gevat.

Op de begraafplaats staat een monument voor alle omgekomen joden uit Zeeland (1954).

Van de in 1830 gestichte Alg. begraafplaats (bij Westelijke Oude Havendijk 3) resteert het monumentale gietijzeren hek met forse achtkantige hekpalen uit de begintijd. Door ruimingen zijn er weinig oude graftekens bewaard gebleven.

Interessant zijn de zerk met stèle voor de commissaris der koningin R.W. graaf van Lynden († 1876) en een soberder variant hierop voor D.A. Littooij († 1909).

Verder is er een gedeelte met oorlogsgraven en een oorlogsmonument. De met gietijzeren hek afgesloten R.K. begraafplaats (Walcherseweg ong.) werd rond 1890 gesticht.

Interessant zijn de beide door L. Petit gemaakte graftekens voor M.A.

Mes († 1897), met treurende engel, en D.J. Mes, († 1910), met kruis en rouwkrans.

Verder de veel strakkere zerk met stèle voor C.M.A. Vroom-Frankemolle († 1918).