Als aanvulling op het Binnengasthuis werd het Wilhelminagasthuis het tweede openbare ziekenhuis van Amsterdam. Dokter A.W.C.
Berns kwam in 1883 met het idee voor een ziekenhuis met losse paviljoens, gesitueerd nabij het pesthuis (1634), dat sinds 1734 buitengasthuis werd genoemd (gesloopt 1936). Het eerste bouwplan dateert uit 1886, maar pas na de verbouwing van het Binnengasthuis (1889) kwam het nieuwe ziekenhuis in 1891-'93 tot stand naar plannen van H.
Leguyt.In rijke neorenaissance-stijl ontworpen is het H-vormige voorm. administratiegebouw (Eerste Helmersstraat 104) met een onderdoorgang en galerijen aan de zijkanten. Hierachter stonden haaks twee paviljoens. Verdere uitbreidingen van het toen grootste ziekenhuis van Nederland volgden in 1898 (vrouwenkliniek) en 1905 (oogheelkunde). In 1925 werd het tot Academisch Ziekenhuis verheven. In sobere expressionistische stijl kwamen hiervoor naar ontwerp van M. Messer het Pathologisch-Anatomisch Laboratorium (A.
Biemondstraat 105-111; 1927) met reliëfvoorstelling van H. Krop - en de Chirurgische Kliniek (WG-Plein 100-873; 1933) gereed. In 1979-'83 vertrok het ziekenhuis in fasen naar het Academisch Medisch Centrum in de Bijlmer (zie aldaar), waarna in 1985-'89 een verbouwing en gedeeltelijke nieuwbouw van het oude complex volgden.
Het voorm. Burgerziekenhuis (Linnaeusstraat 89) werd in 1889-'91 gebouwd, nadat in 1878 door dokter A.W.C. Berns en W.B.J. Berns-Van Rees de ‘Vereniging het Burgerziekenhuis’ was opgericht. Het drielaagse hoofdgebouw in neorenaissance-stijl is ontworpen door A.L. van Gendt. Na het vertrek van het ziekenhuis naar het Flevoziekenhuis te Almere (1991) heeft men het gebouw ingericht tot Stadsdeelkantoor Oost (1992).
De Boerhaavekliniek (Teniersstraat 1) met bijbehorende ‘directeur-dokterswoning’ (Museumplein 9) kwam in 1908-'11 tot stand naar plannen van J.Th.J. Cuypers en J. Stuyt in de classicistische variant van de Nieuw Historiserende stijl. De voorm. Luth. Diaconessen Inrichting (Koninginneweg 3), met kapel en L-vormig hoofdgebouw, werd in 1898 gebouwd als Moeder- en Ziekenhuis naar ontwerp van C.F.
Bögeholtz en A. Moen (uitgebreid 1904 en 1927-'29).
