Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Van het voorm. Gemeenlandshuis van Rijnland in Halfweg

betekenis & definitie

(Haarlemmerstraatweg 7) resteert de classicistische voorgevel. Onder de naam ‘Swanenburgh’ werd het in 1645-'47 naar ontwerp van Pieter Post gebouwd als vergaderplaats en logement voor het hoogheemraadschap.

Het blokvormige pand heeft een onderbouw met galerij (later dichtgemetseld), een bel-etage en een lage verdieping. De door ionische pilasters gelede gevel wordt bekroond door een fronton met festoenen en het wapen van Rijnland. Boven de galerij zitten cartouches met de wapens van de dijkgraaf en hoogheemraden in 1645, gemaakt door steenhouwer Frederick Caspers. Terzijde bevindt zich een poort met fronton en cartouche, en aan de straat staat een hek met twee gebosseerde natuurstenen posten voorzien van een wapenschild en een bekroning in de vorm van een burcht met zwaan.

Na de verkoop van Swanenburgh (1863) volgde de vestiging van de beetwortelsuikerfabriek ‘Holland’ (1864). In 1888 werd het oude huis met behoud van voorgevel en begane grond gesloopt en vernieuwd. Daarbij zijn de traveeën naast het middenrisaliet naar voren gebracht. Ter plaatse van de westelijke poort en het hek verrees in 1893 een kristallisatiegebouw met een boogvormige en een tuitgevel. Het aansluitende blokvormige fabriekspand met expressionistische baksteendecoraties werd rond 1920 gebouwd door de Centrale Suiker Maatschappij (vanaf 1919). Naast enkele andere gebouwen zijn in 1965 twee opvallende betonnen suikersilo's opgetrokken.

Na de bietencampagne van 1992 is de fabriek gesloten. Bij het fabriekscomplex hoort een in de sluiskolk aangelegde haven met havenkantoor (1919, J. van den Ban).