Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Trompenburg in 's-Graveland

betekenis & definitie

(Zuidereinde 43), oorspronkelijk Syllisburg genoemd. Een eerste buitenhuis uit 1654 ter plaatse werd in 1673 door plunderende Franse troepen verwoest.

In opdracht van admiraal Cornelis Tromp volgde in 1677-'84 herbouw in classicistische stijl, vermoedelijk deels op de oude funderingen. Het door een vijver omgeven gebouw is aan de achterzijde toegankelijk bij het rechthoekige woonhuis met hoog souterrain, bel-etage en schilddak met attiek.Een gang verbindt dit bouwdeel met een achtzijdige koepelzaal aan de voorzijde. Deze koepel is voorzien van een dakruiter en heeft aan drie zijden uitgebouwde erkers met frontons. Op kelderniveau bevindt zich een omgang of waterstoep voor het aanmeren van boten. Daar staan vier beelden (Flora, Bacchus, Ceres en Pluto). De Trompenburg werd in 1936 door F.E. Blaauw nagelaten aan de Staat en is in 1985-'86 en 2004-'05 gerestaureerd.

Het interieur is grotendeels intact. De koepelzaal is rijk voorzien van schilderingen met voorstellingen van de werelddelen, episoden uit het leven van Cornelis Tromp en portretten. Deze afwerking is mogelijk geïnspireerd op de decoraties in de Oranjezaal van Huis ten Bosch te Den Haag.

Van de oorspronkelijke formele tuinaanleg resteren achter het huis nog enkele elementen. Vermoedelijk na 1771 liet Matthijs Straalman de tuin in vroege landschapsstijl veranderen. Het tuinmanshuis (Zuidereinde 41) is een gepleisterd dwars huis uit de eerste helft van de 19de eeuw.