Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Krommeniedijk in Krommenie

betekenis & definitie

Dit dorp ten noorden van Krommenie ontstond in de late middeleeuwen als veenontginning en ontwikkelde zich tot een lintvormig dorp. De op een lichte verhoging gelegen Herv. kerk (Krommeniedijk 182) is een zaalkerk met rondboogvensters, (aan de onderkant uitzwenkende) steunberen, twee portalen en een houten geveltoren.

Deze met ornamenten in Lodewijk XV-stijl uitgevoerde kerk kwam in 1755 tot stand ter plaatse van een in 1574 verwoeste en vervolgens slechts ten dele herbouwde middeleeuwse kerk. De portalen zijn aangebracht bij een restauratie in 1939-'42. Het interieur heeft een zerkenvloer en een houten tongewelf. Tot de inventaris behoren een wandbord met reglement (1679), een preekstoel en een herenbank (beide circa 1690), enkele 18de-eeuwse kerkbanken en een scheepsmodel (1755). De voorm. pastorie (Krommeniedijk 190) is een gepleisterd T-vormig pand uit 1875 in sobere eclectische vormen. De met riet gedekte poldermolen ‘De Woudaap’ (Noordervaartdijk ong.) is een achtkantige binnenkruier uit 1651. Bij de molen ligt de 17de-eeuwse Woudaapsluis (vernieuwd 1907).

Voorbeelden van 19de-eeuwse houten woonhuizen zijn Krommeniedijk 122, 184 en 188.

Het voorm. tolhuis annex café (Krommeniedijk 189) is een wit geschilderd houten eenlaagspand met veranda, dat rond 1860 het huidige aanzicht kreeg. In 1920 verrees naar een traditionalistisch ontwerp van P. van Walbeek het brandspuithuisje (tegenover Krommeniedijk 118).