Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Broek in Waterland (gemeente Waterland)

betekenis & definitie

Dorp, ontstaan in de middeleeuwen op enkele veenkoepels die gaandeweg door inklinking onbewoonbaar werden. In de 13de eeuw kwam nieuwe bebouwing tot stand langs de veenstromen de Eng en de Leed.

Deze stromen verbonden het toenmalige Noordmeer met het Broeker- en het Belmermeer. Het dorp werd in 1573 grotendeels verwoest door Spaanse troepen.Daarna volgde tot circa 1650 een bloeiperiode door handel, zeevaart en haringvisserij. Een deel van de veenstroom werd vergroot tot een haven (Havenrak). Na 1650 was de aandacht gericht op veeteelt in de nabijgelegen drooggemalen meren. Broek in Waterland had sterk te lijden onder de veepest van 1716 en in mindere mate ook van overstromingen in 1825 en 1916. Na een zuidwaartse uitbreiding van het dorp in 1920-'25 (Wagengouw) werd dit deel van de rest afgescheiden door de aanleg van de Provincialeweg (N247). Na 1960 is het dorp aan de noordzijde uitgebreid. Broek in Waterland is een beschermd dorpsgezicht.