Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Amsterdam-Nieuwendam (gemeente Amsterdam)

betekenis & definitie

Stadsdeel van Amsterdam, ontstaan als dorp op de in 1516 aangelegde Tweede Waterlandse Zeedijk en nu het oostelijke deel van Amsterdam-Noord.

Bij de Nieuwe Dam in de Kleine Die vormde zich een nederzetting. In de polder daarachter verrees een kerk (Kerkepad) en aan de dijk bouwde men houten huizen, waaronder zogeheten kapiteinshuizen. De buitendijks aan de zuidzijde gelegen Nieuwendammerham werd vanaf 1853 gebruikt als baggerbergplaats en rond 1880 verder opgehoogd (na 1907 industrieterrein). In 1911 werd tussen dit gedeelte en de Nieuwendammerdijk het IJ-bosch aangelegd (na 1950 W.H. Vliegenbos). Aan de zuidrand daarvan kwam het als tijdelijk bedoelde Vogeldorp tot stand (1918-'19). Aan de IJ-zijde was in 1877 de Amsterdamse Droogdok Maatschappij opgericht (gesloten 1978).

In 1921 werd de gemeente Nieuwendam door Amsterdam geannexeerd waarna aan de oostzijde van de Volewijkslanden de geconcentreerde bebouwing van de Vogelbuurt (1923) verrees. Binnendijks ontstond ten oosten van de Kleine Die het tuindorp Nieuwendam (1927) en ten westen daarvan het tuindorp Buiksloot (1931). Hiermee groeide Nieuwendam aan Buiksloot vast tot Amsterdam-Noord. In 1964-'67 is het Buikslotermeerplein ingericht met winkelcentrum (F.J. van Gool) en bijbehorende woonflats (1974, G.P. de Bruijn).