Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Agnietenkapel in Amsterdam

betekenis & definitie

De Agnietenkapel (OZ Voorburgwal 231) is een eenbeukige kerk met recht gesloten gesloten koor en een dakruiter, gebouwd in 1470 als onderdeel van het Agnietenklooster (gesticht 1397) en oorspronkelijk ingericht als dubbelkerk met ‘nonnengalerij’.

Van 1578 tot 1632 diende het gebouw, waarvan kap en tongewelf uit de bouwtijd bewaard zijn, waarschijnlijk als pakhuis. Bij een verbouwing in 1631-'32 tot ‘Atheneum Illustre’ heeft men de nonnengalerij over de gehele verdieping doorgetrokken. Aan de zijde van het voorplein plaatste men toen een van de stadstimmerwerf afkomstig maniëristisch poortje met gebosseerde dorische pilasters (jaartal 1571 gewijzigd tot 1631). De eerste hoogleraren aan het Atheneum waren Gerardus Johannus Vossius en Caspar Barlaeus. Het gebouw diende voor academische plechtigheden en na het vertrek van het Athenaeum naar het Doelengebouw aan de Singel in 1862 was het tot 1913 een lagere meisjesschool. Vanaf een restauratie in 1919-'21 (A.A.

Kok) behoort het gebouw weer aan de universiteit en nu is er het Universiteitsmuseum ‘De Agnietenkapel’ gevestigd (gerestaureerd 2005). Het naastgelegen voorm. kantoorgebouw Purperhoedenveem (OZ Voorburgwal 229; 1909, P. Heyn) is in 1999 bij het museum getrokken.