Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Van het voorm. klooster St.-Catharinadal in Breda

betekenis & definitie

Van het voorm. klooster St.-Catharinadal (Kloosterplein 20) resteert de kerk met een aansluitend gedeelte van de kloostergang. Op de plaats van een vroeg-14de-eeuwse kloosterkerk verrees in 1501-'04, naar plannen van Cornelis Joos, een langgerekt en hoog kerkgebouw; de steunberen hebben speklagen van natuursteen.

Dit gebouw was ingericht als dubbelkapel met nonnengalerij. Waarschijnlijk is in dezelfde tijd het gehele klooster vernieuwd. In 1645 werden de nonnen uit het klooster gezet, waarna zij naar de Blauwe Camer in Oosterhout vertrokken. Zij keerden in 1672 voor zeven jaar terug, doch verlieten daarna Breda definitief. In de 18de eeuw kwam het klooster in particuliere handen. De stad kocht het aan in 1814 en verbouwde het complex tot infanteriekazerne.

Hierbij werden in de kloosterkerk twee tussenvloeren aangebracht en ook de kloostervleugels werden ingrijpend veranderd, waarbij de spitsboogvensters wel gespaard bleven. Ingrijpender waren de verbouwingen die vanaf 1846 onder leiding van stadsbouwmeester A.J.F. Cuypers plaatsvonden. Zo moest de proosdij, uit het einde van de 15de eeuw, wijken voor een nieuwe oostvleugel. Aan deze verbouwing herinnert het opschrift ‘REN(ovatum) 1847’ boven de noordpoort.

In 1878 volgde de bouw van een nieuwe zuidvleugel op de plaats van de refter en de ziekenzaal. In die tijd werd de kloosterkazerne onderdeel van een groot militair complex aan de zuidelijke stadsrand. Het complex is nu niet meer in gebruik als kazerne; de oostvleugel maakte plaats voor het in 1995 gebouwde Chassé Theater.