Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Het Kantongerecht annex Huis van Bewaring in Boxmeer

betekenis & definitie

Het Kantongerecht annex Huis van Bewaring (Steenstraat 59) verrees in 1863 naar plannen van J.F. Buijssen.

Het neoclassicistische, blokvormige hoofdgebouw heeft een bel-etage en aan de achterzijde een haakse aanbouw met cellenblok en cipierswoning.Het voorm. kasteel van Boxmeer (Veerstraat 49), gelegen ten noordoosten van de dorpskern, staat op de plaats van het in de 13de eeuw gestichte kasteel van de heren van Boxmeer. Aan de voorzijde bleef een gedeelte van de oude omgrachting bewaard in de vorm van een voormalige Maasarm. Bij belegeringen in 1577 en 1583 liep het kasteel schade op. Herstellingen werden uitgevoerd na 1621 en in 1686. Johanna Josephina vorstin Von Hohenzollern liet het kasteel in 1782 in barokstijl uitbreiden met een hoekpaviloen met mansardedak en een ingangspartij met bordes. Het rechts daarnaast gelegen deel is in de kern nog 17de-eeuws.

Het wit gepleisterde gebouw heeft elegante natuurstenen decoraties. Boven de ingang bevindt zich een portretbuste in reliëf van de opdrachtgeefster. In 1806 kwam het in bezit van jhr. L.F.J.J. van Sasse van Ysselt die enige verbouwingen doorvoerde.

In 1897 werd in de gebouwen een ziekenhuis gevestigd, geleid door de Zusters van Liefde van St.-Carolus Borromeus, die in 1923 een nieuwe vleugel lieten bouwen. In 1944 werd het gebouw zwaar beschadigd, waarna herbouw volgde. In het hoofdgebouw zelf bevindt zich op de verdieping een fraai, met vruchten en bloemen versierd, stucplafond uit 1686. Op het door J.C. Hansche uitgevoerde plafond zijn de wapens te zien van Oswald van den Bergh en zijn vrouw Maria Leopoldina van Oost-Friesland en Rittberg, die in dat jaar trouwden. Enige kamers in het hoekpaviljoen hebben Lodewijk XVI-stucwerk. Het ingangsgedeelte bevat een statig trappenhuis in dezelfde stijl, voorzien van portretbustes en wapenschilden van de geslachten Bock, Van den Berg en Von Hohenzollern.