Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Waspik

betekenis & definitie

De Herv. kerk (Raadhuistraat 17) is een laat-gotisch bouwwerk met driebeukig pseudo-basilicaal schip, lagere dwarsarmen en een driezijdig gesloten koor.

De vrij forse kerk heeft nooit een toren gekend; op de oostzijde van het schipdak staat een dakruiter. Het koor dateert uit het midden van de 15de eeuw; schip en dwarsarmen kwamen in dezelfde tijd of iets later tot stand. In de 19de eeuw zijn de vensters van het schip vergroot en van houten ramen in bakstenen omrandingen voorzien; de vensters van het koor kregen bij een restauratie in 1959 nieuwe bakstenen traceringen.

Het interieur heeft houten tongewelven met trekbalken en zuilen met lijstkapitelen en achtkante basementen. De gewelven zijn tijdens de restauratie hersteld en opnieuw beschoten. Het koor is door een wand van de rest van de kerk afgescheiden en door een vloer in twee lagen gesplitst. Beneden bevindt zich de consistoriekamer, met een 18de-eeuwse houten schoorsteenmantel, boven een grote zaal. Tot de inventaris behoren een koperen doopbekkenhouder en twee koperen lessenaars (vroeg-18de-eeuws), verder een eikenhouten preekstoel op hardstenen voet en een doophek, die evenals de toegangsdeur naar het koor dateren uit omstreeks 1771 en die voorzien zijn van sierlijk rococo-snijwerk door Petrus Verhoeven. Van zijn hand zijn zeer waarschijnlijk ook de tochtportalen, de psalmborden en de orgelkast met onder meer de wapens Cousebant-Van Wassenaer; het instrument werd in 1767 geplaatst door Matthijs de Crane. Het ommuurde kerkhof heeft aan de westzijde natuurstenen hekpijlers in rococo-stijl, een 19de-eeuws baarhuisje en verschillende 19de-eeuwse natuurstenen grafmonumenten.