Kommerzijl. Dit dijkdorp ten noorden van Niezijl is ontstaan bij een laat-16de-eeuwse zeesluis in de Hogedijk-Oosterwaarddijk.
Omstreeks 1650 werd hier een tweede sluis aangelegd, waar het latere Kommerzijlsterdiep in zee uitmondde. Het Waterschap Westerkwartier verving de Kommerzijl, die na 1876 geen functie meer had, rond 1900 door het huidige sluiscomplex (bij Pamaweg 1), dat dient als keersluis, waterkering en waterdoorlaat.
Bij de sluis horen een sluisbrug en een eenlaags sluiswachterswoning (Pamaweg 1) uit 1902. Buiten het dorp Kommerzijl ligt een aantal 19de-eeuwse boerderijen.
De ‘Grevestins’ (Oosterwaarddijk 1) is een boerderij van het Oldambtster type met onderkelderd eenlaags voorhuis, gebouwd omstreeks 1850. De 19de-eeuwse kop-hals-romp-boerderij Heereburen 7 heeft een groot voorhuis met zadeldak tussen topgevels.
Van hetzelfde type is de vroeg-19de-eeuwse boerderij ‘Oude Bosch’ (Heereburen 17) met een lang voorhuis met zadeldak tussen topgevels en een dwars op de boerderij geplaatste bijschuur.
