Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Overige buitenplaatsen in Putten

betekenis & definitie

De kern van de buitenplaats Vanenburg (Vanenburgerallee 13) wordt gevormd door een gepleisterd eclectisch buitenhuis, gebouwd in 1870 in opdracht van F. van Aylva van Pallandt. De voorgevel heeft een driezijdig uitgebouwde middenpartij met attiek en ijzeren veranda.

Aan weerszijden van de middenpartij wordt de gevel bekroond door balustrades met siervazen. In het interieur zijn met van elders afkomstige onderdelen vertrekken in neo-Lodewijk XIV-stijl ingericht.Aan weerszijden van het voorplein staan eenvoudige, gepleisterde bouwhuizen uit circa 1870. Eén ervan diende oorspronkelijk als oranjerie. Ten noorden van het huis staan een tweede oranjerie (1891) en een boerderij die waarschijnlijk uit dezelfde tijd stamt. Verder zijn er de gepleisterde tuinmanswoning (Vanenburgerallee 7) uit 1870 en een kruisvormige eenlaags dienstwoning (Vanenburgerallee 14) uit circa 1910. De buitenplaats heeft een 17de-eeuws geometrische grachten- en lanenstelsel en ten westen van het landhuis een laat-18de-eeuwse landschappelijke aanleg.

Het ontginningslandgoed Groot Spriel (Garderenseweg 146) bezit een stervormig lanenpatroon en in het middelpunt een landhuis met mansardedak, zware hoektoren, traptoren en erkers. Het rijk gedecoreerde landhuis verrees in 1880 voor oud-planter Blokhuis in de stijl van de vroege Franse renaissance. Naar ontwerp van L.A. van Essen zijn in 1905 de traptoren en de forse hoektoren met een hoog afgeknot tentdak met balustrade toegevoegd. Het na een brand in 1988 herstelde huis bevat interieurs in neorenaissance-stijl. Nabij het huis staat een koetshuis met mansardedak in neorenaissance-stijl (circa 1880).

De buitenplaats Bijstijn (Nijkerkerweg 35) heeft een landhuis bestaande uit twee evenwijdige vleugels met zadeldaken tussen trapgevels en een dwars tussenlid. Het huidige gebouw in ‘Um 1800’-stijl kwam in 1927 tot stand toen M.L. van Geen aan het bestaande gepleisterde landhuis, waarvan de kern nog uit de 17de eeuw dateert, een tweede vleugel toevoegde, waardoor het een symmetrische opzet kreeg. Het nabijgelegen koetshuis is mogelijk 19de-eeuws. Het geheel ligt in een 19de-eeuws landschapspark.

Het landgoed Schovenhorst (Garderenseweg 93) is in 1848 door J.H. Schober gesticht door bebossing van heidevelden. De kern wordt gevormd door het rond 1850 gebouwde landhuis ‘Klein Schovenhorst’, een eenlaags gebouw in chaletstijl dat later enigszins is verbouwd. Erbij horen enkele bedrijfsgebouwen en een pinetum uit 1848 en 1901. Elders op het landgoed staat de gepleisterde eclectische villa ‘Groot Schovenhorst’ (Garderenseweg 142) uit 1876, eveneens gebouwd in opdracht van J.H. Schober. De villa heeft een authentiek interieur.