Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Het voorm. Elisabeth Weeshuis in Culemborg

betekenis & definitie

(Herenstraat 29) bestaat uit drie vleugels rond een binnenplein, dat via een poortgebouw aan de Herenstraat toegankelijk is. Het complex is in 1557-'60 tot stand gekomen uit de nalatenschap van Elisabeth van Culemborg.

De kapel is voorzien van een natuurstenen ingangsomlijsting en de jaartalankers ‘1557’.Haaks op de kapel staat de noordvleugel, waarin de jongens waren gehuisvest; de ingang met gesneden bovenlicht dateert uit 1801. De meisjes waren ondergebracht in de lange tweebeukige westvleugel, voorzien van een gepolychromeerde wapensteen (1560) in vroege renaissance-vormen met de wapens van Anthonis van Lalaing. Deze vleugel bevat een tweebeukige kelder met kruisgewelven en daarboven een zaal. De in 1801 van de zaal afgescheiden regentenkamer heeft een schouw met stucwerk gemaakt door F.M. Beretta. Het in de kern mogelijk 16de-eeuwse poortgebouw is voorzien van een doorgang met kruisribgewelven en een hardstenen poort in Lodewijk XVI-vormen, vervaardigd in 1782-'85 door H.

Ogert en Jan Verkerk. Het complex is in 1960 gerestaureerd en dient nu als museum en openbare bibliotheek.