Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Heilig Landstichting in Groesbeek

betekenis & definitie

(Profetenlaan 2), gelegen ten noordwesten van Groesbeek, aan de rand van Nijmegen, is in 1911 opgericht door kapelaan A. Suys met als doel het bevorderen van de kennis over Palestina en het leven van Christus.

Architect Jan Stuyt en de beeldend kunstenaar, later conservator, P. Gerrits ontwierpen en decoreerden tussen 1913 en 1952 een verzameling aan de bijbelse geschiedenis ontleende gebouwen en objecten in oosterse stijl. De rondgang over het terrein begint bij de Heilig Hartbasiliek (1932-'36). Van deze groots opgezette centraalbouw zijn alleen het atrium en een deel van het schip voltooid. De rondgang volgt het leven van Christus en leidt onder meer langs het dorp Nazareth (1916-'18), een tollenaarswoning (1924), een Oosterse herberg (1923), het paleis van Pilatus (1930-40), een aantal in reliëf en mozaïek uitgevoerde kruiswegstaties (1916-31), een in beton uitgevoerde Kruisberg met Heilig Graf (1915-'28) en de Hemelvaartskoepel (1916). Eindpunt van de rondgang is de Cenakelkerk (Mgr.

Suysplein 3), gewijd aan St. Anthonius van Padua. Deze gepleisterde kerk verrees in 1913-'15 naar ontwerp van J. Stuyt (geassisteerd door Jos. Margry) en bestaat uit een voorportaal geflankeerd door ranke torens, een voorschip met zijkapellen, een achtzijdige centraalbouw met cirkelvormige kapellen en een koor met nevenruimtes en halfronde apsis. In de loggia boven het portaal bevindt zich een mozaïek met een voorstelling van het Laatste Avondmaal. De centraalbouw wordt gedekt door een groot koepelgewelf in gewapend beton één van de eerste in dat formaat in Nederland -, naar technisch ontwerp van J.G.

Wiebenga van de firma Stulemeyer. Het interieur bevat mozaïeken en schilderingen naar ontwerp van P. Gerrits (1921-'32). Uit dezelfde tijd als de kerk zijn de pastorie ‘Sion’ (Mgr. Suysplein 1) en de begraafplaats (bij Mgr. Suysplein 4) met onregelmatig gevormde, laag ommuurde graftuintjes en landschappelijke aanleg.

Tot het complex behoorden verder onder meer het voorm. klooster, later tevens pelgrimshuis, Casa Nova (Mgr. Suysplein 5; 1913-'15 en circa 1922), een poortgebouw met woning (Profetenlaan 15; 1916), het voorm. klooster Stella Matutina (Mgr. Suyslaan 4; 1922-'23) en een trafohuisje (tegenover Profetenlaan 1a; 1916). Deze gepleisterde panden zijn opgebouwd uit verspringende blokvormige bouwdelen met platte daken en koepelvormen; een aantal heeft een fries van okergele en zwarte tegels in blokpatroon. De meeste van deze gebouwen maken inmiddels geen deel meer uit van het huidige Bijbels Openluchtmuseum.