Gepubliceerd op 02-01-2020

De (Herv.) Martinuskerk in Easterein

betekenis & definitie

De (Herv.) Martinuskerk (Tsjerkebuorren 2) is een eenbeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor, aangebouwde tweelaags sacristie en een ongelede toren met stompe, ingesnoerde spits. De mogelijk rond 1300 gebouwde vroeg-gotische sacristie staat tegen de waarschijnlijk 14de-eeuwse kerk, waarin mogelijk muurdelen van een midden-12de-eeuwse tufstenen voorganger zijn opgenomen.

De toren werd in 1688 gebouwd of hersteld. Kerk en toren zijn in de 19de-eeuw, waarschijnlijk in 1862, grotendeels ommetseld.

De kerk kreeg steunberen aan de zuidzijde en de toren een neoclassicistische ingangsomlijsting. In de toren hangen een door Steven Butendiic gegoten klok (1468) en een klok van Jacob Noteman (1645).Het interieur wordt gedekt door een 16de-eeuwse houten gewelf, dat in het koor nog zichtbaar is. In 1862 heeft men in het schip onder dat gewelf een houten tongewelf aangebracht met gestucte trekbalken, muurstijlen en omtimmerde korbelen.

Het belangrijkste interieuronderdeel is het uit 1554 daterende oksaal, ontworpen door Hein Hagart, een leerling en medewerker van Cornelis Floris. Het als natuursteen beschilderde, maar in eikenhout uitgevoerde oksaal is drie rondboogopeningen breed en bestaat uit een door composiete zuilen gedragen overdekte galerij of zangerstribune. Deze eveneens met drie rondboogopeningen uitgevoerde galerij heeft een balustrade en kolommen met bewerkte panelen. De onderbouw wordt gedekt door houten stergewelven, de galerij door kleine netgewelven. De decoratie bestaat uit bijbelteksten, bijbelse scènes, kariatiden en Perzen (of Atlanten) en ornamenten in uitbundige vroeg-maniëristische stijl. Tot de kerkinventaris behoren verder een door Hagart vervaardigde maniëristische grafzerk (1556) voor Sibble Sipkis († 1559) en zijn vrouw Mary Sybesdochter Meylama († 1553), vier overhuifde herenbanken (17de eeuw), een wit geverfde preekstoel (19de eeuw) en een door W. Hardorff gebouwd orgel (1869-'70).

De eclectische pastorie (Tsjerkebuorren 1), met een balkon op gietijzeren zuiltjes, is in 1861 gebouwd naar ontwerp van H. Wouda.