Gepubliceerd op 01-12-2020

waterkracht

betekenis & definitie

energie die door stromend of vallend water of door persing van water wordt ontwikkeld. Waterkracht is na de fossiele brandstoffen en uraan verreweg de belangrijkste energiebron in de wereld.

De belangrijkste toepassingsvorm is die waarbij gebruik gemaakt wordt van de hoogteverschillen van het water. Water dat van hogergelegen gebieden komt, wordt opgevangen in een stuwmeer en kan dit meer weer verlaten door pijpen die onderin de stuwdam zijn aangebracht. In deze pijpen zijn waterturbines aangebracht die door het passerende water aangedreven worden en via generatoren elektriciteit (de zgn. hydro-elektriciteit) produceren. De bouw van een stuwdam is een kostbare zaak, maar de exploitatiekosten zijn laag. Het wereldpotentieel aan waterkracht wordt geschat op 40 % van het huidige energieverbruik. Niet al dit potentieel is bruikbaar, want een aanzienlijk deel bevindt zich o.a. op Groenland waar in theorie gebruik gemaakt zou kunnen worden van het smeltwater dat naar zee stroomt.De opwekking van energie met behulp van waterkracht is schoon te noemen, hoewel bij de aanleg van het stuwmeer een grote ecologische schade aangebracht wordt en er een risico bestaat van dambreuk.

In Nederland en België is het verval van de rivieren te gering om hieruit een betekenisvolle bijdrage aan de elektriciteitsvoorziening te mogen verwachten. De enige waterkrachtcentrale in Nederland is in de stuw in de Lek bij Hagestein gebouwd en heeft een vermogen van 1 MWe. Recentelijk is in Nederland het voorstel gedaan om in de Markerwaard een gebied van ongeveer 500 km2 te omringen met 15 m hoge dijken waarin water opgeslagen wordt tot een hoogte van 12 m (het planLievense). Onderin de dijk geplaatste waterturbines zouden dan elektriciteit kunnen leveren. Het water in dit bekken moet op peil gehouden worden door windmolens die elektrische energie produceren waarmee water opgepompt wordt. Ook zou met dit plan het rendement van de bestaande elektriciteitscentrales verhoogd kunnen worden door overtollige elektriciteit (b.v. ’s nachts) te gebruiken voor het oppompen van water.

Waterkrachtcentrales leveren in België netto 2,2 % van de totale elektriciteitsproduktie. Er zijn 26 waterkrachtcentrales gebouwd, voornamelijk in Luik en Luxemburg. Te Coo en Silenrieux zijn pompcentrales, die in perioden met laag elektriciteitsverbruik (’s nachts) water in een hoog gelegen bekken pompen. Tijdens piekuren laat men dit opgeslagen water door turbines weer teruglopen om extra elektriciteit op te wekken.

Andere vormen van toepassing van waterkracht zijn de → getijdenenergie en de → golfslagenergie.