Gepubliceerd op 01-12-2020

vinylchloride

betekenis & definitie

(monochlooretheen), kleurloos gas, zwaarder dan lucht dat gemakkelijk polymeriseert onder invloed van licht, warmte en lucht. In de vlam of aan een gloeiend oppervlak wordt fosgeen gevormd.

Vinylchloride is brandbaar en — in een bepaalde mengverhouding met lucht — explosief.Vinylchloride wordt geproduceerd door dichlooretheen bij 300—400 °C te kraken (thermisch afsplitsen van chloor). De produktie van vinylchloride in Nederland (1979) bedraagt ca. 200000 t. De belangrijkste toepassing van vinylchloride is de produktie van polyvinylchloride (pvc) en andere kunststoffen. Daarnaast wordt vinylchloride gebruikt als chemisch intermediair (latex- en chloorrubberproduktie) en als oplosmiddel. De toepassing als drijfgas in spuitbussen is verboden.

Vinylchloride kan in het lichaam worden opgenomen door inademing (het werkt daarbij narcotisch) en mogelijk via de huid. Vinylchloride werkt irriterend op de ogen. Uit epidemiologisch onderzoek bij arbeiders die aan hoge concentraties van het gas waren blootgesteld (bij het schoonmaken van polymerisatieketels), bleek dat vinylchloride huid- en botaandoeningen en leverbeschadigingen kan veroorzaken, alsmede bepaalde vormen van lever- en longkanker en kanker van lymfatische weefsels en het zenuwstelsel. De niet orgaangebonden carcinogeniteit werd bevestigd door onderzoek met proefdieren.

In de arbeidssituatie dient de vinylchlorideconcentratie in de in te ademen lucht zo laag mogelijk te zijn, bij voorkeur lager dan 1 ppm.

Op 31.7.1982 zijn nieuwe voorschriften voor het werken met vinylchloride van kracht geworden (Stb. 433, 1982). De regeling bevat uitgebreide voorschriften voor de meting van de vinylchlorideconcentratie op de arbeidsplek. Als tijdgewogen gemiddelde over een periode van een jaar mag de vinylchlorideconcentratie op de werkplek niet meer bedragen dan 3 ppm. Bovendien moet er zolang er met vinylchloride wordt gewerkt een bewakingssysteem in werking zijn, dat waarschuwt zodra een bepaalde concentratie van vinylchloride wordt bereikt: 30 ppm gemiddeld over 2 min, 20 ppm gemiddeld over 20 min of 15 ppm gemiddeld over 60 min. Verder moeten adembeschermingsmiddelen aanwezig zijn als er gevaar bestaat op inademing van vinylchlorideconcentraties van 8 ppm of hoger, gemiddeld over een uur. Aangezien PVC en andere met vinylchloride vervaardigde kunststofprodukten nog resten niet-gepolymeriseerde vinylchloride bevatten, is ter bescherming van de volksgezondheid voorgeschreven dat in verpakkingsmaterialen voor levensmiddelen maximaal 10 ppb aanwezig mag zijn (Verpakkingsbesluit).

In België wordt de migratielimiet van 0,05 mg/kg voorlopig vervangen door de norm dat het vrije vinylchloridemonomeer slechts voor maximaal 0,1 % in de kunststof aanwezig mag zijn.