Gepubliceerd op 01-12-2020

passende technologie

betekenis & definitie

(Eng. appropriate technology, AT, aangepaste technologie), technologie die is aangepast aan de omstandigheden ter plaatse. De term wordt het meest gebruikt in verband met het overdragen van westerse technologie aan ontwikkelingslanden.

Men kan drie vormen onderscheiden.1. De plaatselijke technologie wordt aangevuld met westerse technologie. Op het platteland van Sri Lanka bestaat b.v. een traditionele geneeskunde, die gebaseerd is op het gebruik van medicinale planten. Men kampt echter met problemen ten aanzien van standaardisatie en kwaliteitscontrole. In Ned. laboratoria wordt onderzoek gedaan om deze problemen op te lossen (b.v. bruikbare extractieprocessen en een betere receptuur).
2. De westerse techniek wordt aangepast voor gebruik in het desbetreffende ontwikkelingsland. Een voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van een ijsbereider voor het koelen van medicijnen. Deze ijsbereider werkt op zonne-energie, maar is toch zo eenvoudig, dat hij door een autochtone lasser gemaakt, getest en onderhouden kan worden.
3. Nieuwe technologie wordt ontworpen. Een voorbeeld is een kleinschalige hydroelektrische centrale voor de energievoorziening van kleine, afgelegen vestigingen in Colombia.

Men kan niet volstaan met het maken van een ontwerp voor een produkt dat met de plaatselijke praktische kennis, vaardigheden en materialen vervaardigd kan worden, maar men moet ook zorgen voor onderhoud en zonodig reparatie. Bovendien is er voorlichting nodig, m.n. ter bestrijding van de opvatting dat alleen westerse goederen en zienswijzen goed zijn. Anders zal de voorgestelde ‘aangepaste’ oplossing in de ogen van de plaatselijke bevolking niet zo goed zijn als de westerse oplossing. (Dit was o.a. het geval met een irrigatiesysteem van bamboehuizen, dat overal in Azië goedkoop te produceren is. Toch worden vrijwel alleen de duurdere plastic buizen gebruikt.) Ook zal men zich moeten verdiepen in de maatschappelijke en economische omstandigheden ter plaatse en kunnen godsdienstige en politieke problemen een rol (gaan) spelen. Daarbij komt nog dat de invoering van passende technologie in een ontwikkelingsland vaak niet strookt met de belangen van de buitenlandse grootindustriëlen die hun afzetgebieden bedreigd zien.

De ontwikkeling van passende technologie en de daarmee samenhangende projecten zijn het werkterrein van o.a. vele stichtingen, werkgroepen van universiteiten en hogescholen. Een specifieke opleiding of studierichting bestaat nog niet in Nederland en België; wel wordt er in verschillende technische opleidingen aandacht aan besteed.