blauwachtig gas met stekende geur. Ozon is een krachtig oxidatiemiddel.
Het molecule bestaat uit drie zuurstofatomen (03). Vooral in aanwezigheid van waterdamp is ozon zeer reactief. De ozonlaag in de stratosfeer op ca. 20 km hoogte ontstaat door inwerking van de daar heersende sterke ultraviolette zonnestraling (met golflengte kleiner dan 250 nm) op de zuurstofmoleculen. Ozon wordt ook ontleed door absorptie van ultraviolet licht. Er ontstaat zo een fotochemisch evenwicht tussen ozon en zuurstof. De ozonlaag fungeert daardoor als filter van het voor het leven op aarde schadelijke ultraviolette licht. Gevreesd wordt evenwel, dat deze ozonlaag door bepaalde luchtverontreinigingen als stikstofmonoxide (NO) en drijfgassen (freonen) wordt aangetast.Bij zonnig weer en aanwezigheid van reactieve koolwaterstoffen en stikstofdioxide (N02) wordt in de onderste lagen van de atmosfeer eveneens ozon gevormd.
Ozon kan ook tijdens het passeren van weerfronten uit de stratosfeer worden aangevoerd. Ook bij onweer (bliksem) ontstaat een geringe hoeveelheid ozon. Voor Nederland hoge ozonniveaus bereiken een waarde van 120-140 pg/m3. Benedenwinds aan de brongebieden kunnen b.v. boven de Noordzee nog hogere waarden optreden (350 pg/m3).
Lage concentraties, 50-80 pg/m3, kunnen al onmiddellijk effect hebben bij planten, zoals necrose, chlorose (afbraak van chlorofyl), stippels en vlekken. Een aantal planten is bijzonder gevoelig voor ozon, zoals aardappel, brandnetel, luzerne, petunia, tabak en spinazie. Deze planten worden dan ook toegepast als indicatorplanten voor het aantonen van ozon.
Ozon heeft een prikkelende en irriterende werking op de slijmvliezen. Bij een kortdurende blootstelling (4 mg/m3) kan een gevaarlijke vorm van longoedeem optreden. De Amerikaanse kwaliteitsnorm voor ozon in de buitenlucht bedraagt 240 pg/m3 (uurgemiddelde waarde). In de verslagperiode april 1979-80 van het Nationale Meetnet voor de Luchtverontreiniging van het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid is dit niveau 193 maal overschreden. In België, waar ozonconcentraties gemeten worden te Antwerpen en Borgerhout, zijn in dec. 1978 en maart 1979 piekwaarden gemeten van 40 ppm. Bij gebruik van ultraviolette lampen kan de ozonconcentratie soms zelfs boven de MAC-waarde van 0,2 mg/m3 komen.
