Gepubliceerd op 01-12-2020

landbouweconomie

betekenis & definitie

tak van wetenschap waarin men zich bezighoudt met de bestudering en verklaring van economische verschijnselen en vraagstukken die in verband staan met de voortbrenging en het gebruik van landbouwprodukten en met de positie van de agrarische sector in de volkshuishouding als geheel. Onder landbouweconomie wordt ook wel verstaan: het complex van economische activiteiten in een samenleving met betrekking tot produktie, verwerking, handel en verbruik van agrarische produkten.

De landbouweconomie is een specialisatie van de algemene economische wetenschap. Binnen de landbouweconomie bestaan ook weer specialisaties. De agrarische bedrijfseconomie onderzoekt de doelmatigheid van de inrichting en organisatie van landbouwondernemingen.De vraagstelling daarbij is: hoe moet de landbouwondernemer onder de voor zijn bedrijf gegeven omstandigheden en bij de geldende of te verwachten prijzen zijn bedrijfsplan en bedrijfsvoering inrichten om een zo gunstig mogelijk bedrijfsresultaat te verkrijgen? Omdat elk landbouwbedrijf verschillend is, maakt de bedrijfseconomie ook studie van de invloed die de uiteenlopende bedrijfskenmerken hebben op het bedrijfsresultaat (bedrijfsvergelijking).

Ook de algemeen economische ontwikkelingen vormen onderwerp van studie, waarbij o.m. de problemen van bedrijfsbeëindiging en van de bedrijfsfinanciering aan de orde komen. Nu de landbouw steeds meer in conflict komt met belangen van natuur, landschap en milieu, richt de bedrijfseconomie ook haar aandacht op de vraag welke consequenties eventuele beperkingen in de bedrijfsuitoefening (hetzij wettelijke, hetzij vrijwillig aanvaarde tegen vergoeding) hebben op de bedrijfsresultaten en het inkomen van de boer.

De algemene agrarische economie beziet de landbouw als sector van de volkshuishouding. Zij onderzoekt de factoren die bepalend zijn voor de economische positie van de agrarische sector en de veranderingen die in die positie optreden onder invloed van de algemene maatschappelijke ontwikkelingen. Belangrijke probleemgebieden binnen deze specialisatie zijn: de kenmerken van vraag en aanbod op agrarische markten; de relatieve inkomenspositie van de agrarische beroepsbevolking; de ontwikkeling van het aantal bedrijven, de werkgelegenheid en het kapitaalgebruik in de landbouw; de prijsvorming van landbouwgrond; de economische relaties binnen de agribusiness; de internationale agrarische handel en de functionering van de wereldmarkten van agrarische grondstoffen; de wereldvoedselproblematiek. Doordat in vrijwel alle landen de overheid zich bemoeit met de landbouw en met de prijzen van landbouwprodukten, is de landbouwpolitiek een markant verschijnsel in het onderzoeksveld van de algemene agrarische economie. Studie van de achtergronden, doeleinden, instrumenten en effecten van het landbouwbeleid hoort dan ook tot haar programma. Overheid en bedrijfsleven doen ten behoeve van het voor de landbouw te voeren beleid een sterk beroep op het landbouweconomisch onderzoek. Dit beleidsondersteunende onderzoek betreft b.v.: de wijze waarop omvang en samenstelling van de landbouwproduktie reageren op prijspolitieke maatregelen; de lasten die zulke maatregelen met zich meebrengen voor de consumenten en de schatkist; de invloed die het landbouwbeleid uitoefent op de positie van de landbouw in andere landen (m.n. ontwikkelingslanden); de te verwachten internationale prijsontwikkelingen van agrarische produkten en produktiemiddelen; de betekenis van de agrarische sector voor de werkgelegenheid en de betalingsbalans; prognoses omtrent de structurele veranderingen in de landbouw op het punt van schaalvergroting en intensivering van het grondgebruik.

Onder invloed van de milieuproblematiek is het onderzoek naar de economische krachten achter de toepassing van milieubelastende produktiemethoden in de moderne landbouw gestimuleerd. Het gaat hier om het stijgende kunstmestgebruik, de toenemende veedichtheid, de mestoverschotten in gebieden met veel intensieve veehouderij, het gebruik van pesticiden, het opruimen van houtwallen enz. Inzicht in de economische drijfveren achter deze agrarische ontwikkelingen kan aanknopingspunten bieden voor een beleid dat beoogt de nadelige consequenties voor het milieu terug te dringen. In elk geval kan dit onderzoek de beleidsmakers leren welke economische offers de samenleving zal moeten brengen indien omwille van het milieu aan de rationalisatiedrang in de landbouw beperkingen worden opgelegd.