afvalwater afkomstig van een industrie. Bij vele industriële produktieprocessen wordt water gebruikt (o.a. koel- en proceswater).
Slechts een klein gedeelte van dit water komt in het eindprodukt terecht. Er zal dus een grote hoeveelheid water als afval vrijkomen.Het totale waterverbruik van de Ned. industrie wordt geraamd op 1600 mln. m3, de hoeveelheid afvalwater ligt in dezelfde orde van grootte. Industrieel afvalwater varieert naar hoeveelheid en samenstelling per bedrijfstak en bedrijf. Kenmerkend is evenwel dat de lozing meestal op een plaats geschiedt in een afvalstroom, waardoor de eventuele verontreiniging sterk geconcentreerd is in vergelijking met die van de afvalwaterstromen van landbouw en huishouding. Waterverontreiniging door industrieel afvalwater is niet iets van de laatste tijd, maar zij is lang als een onvermijdelijk bijverschijnsel van de industriële activiteit gezien. Zo heeft de bevolking van Noordoost-Nederland tientallen jaren lang sterk vervuild, schuimend en stinkend water in haar kanalen en sloten aanvaard als bijverschijnsel van de aardappelmeel- en strokartonindustrieën, die de streek een zekere welvaart verschaften.
Pas sinds kort is gebleken dat deze waterverontreiniging met betrekkelijk eenvoudige en niet eens erg kostbare voorzieningen is te voorkomen (→ aardappelmeelindustrie).
In sommige industriële afvalwaterstromen komen verontreinigende stoffen voor, die zeer schadelijk zijn. Stoffen waarvan lozing geheel moet worden vermeden, zijn:
1. cadmium, kwik en verbindingen van deze metalen, organische fosforverbindingen en tinverbindingen die als pesticiden worden gebruikt, uitgezonderd die verbindingen, die in water snel in biologisch onschadelijke stoffen worden omgezet;
2. kankerverwekkende stoffen, voorzover bekend de polycyclische aromaten (teerachtige verbindingen), evenals bepaalde verbindingen uit de groep van organische halogeenverbindingen; verder verbindingen van metalen en niet-metalen, zoals arseen- en seleenverbindingen;
3. organische halogeenverbindingen die niet tot groep 2 behoren. Dit betreft een zeer grote groep stoffen, die variëren van oplosmiddelen, zoals tetra en trichloorethyleen, tot hoger gechloreerde fenolen en gehalogeneerde, aromatische koolwaterstoffen, zoals bepaalde pesticiden, PCB’S, hexachloorbenzeen en monochloorbenzeen.
Stoffen waarvan lozing in belangrijke mate dient te worden beperkt, zijn:
1. gechloreerde alkanen en aromaten, in het bijzonder gechloreerde fenolen; voorts thiolen, disulfiden, aldehyden, polycyclische aromaten, fenolen en minerale olie;
2. metalen en niet-metalen en hun verbindingen, zoals antimoon, arseen, barium, beryllium, boor, koper, lood, molybdeen, nikkel, chroom, tin, titaan, seleen, uraan, zink en buitengewoon hoge concentraties cyaniden, fluoriden en nitraten.
Stoffen waarvan de lozing nauwkeurige bewaking vergt, en die in grote hoeveelheden in zoet water worden geloosd, zijn o.a. natrium-, kalium-, calcium-, magnesiumsulfaten en -chloriden. Stoffen die door intensieve toepassing een bedreiging vormen voor het oppervlaktewater, zijn o.a. fosfaten en nitraten, stoffen die het zuurstofgehalte beïnvloeden, b.v. ammonium en nitriet (→ grijze lijst, → zwarte lijst).
Industrieel afvalwater varieert sterk in samenstelling. Het afvalwater van een metaalverwerkende industrie, zoals een galvanisch bedrijf, bevat o.a. giftige metaalzouten, het afvalwater o.a. zuiveringsslib van de zuivelindustrie.
Door de grote variatie in samenstelling en mate van verontreiniging van industrieel afvalwater is de verwerking van dit afvalwater in de rioolwaterzuiveringsinstallaties meestal niet eenvoudig en soms zelfs onmogelijk. De industrie moet daarom vaak zelf tot zuivering overgaan. Er bestaat een aantal mogelijkheden.
1. De installatie in de fabriek wordt vervangen door een nieuwe waarin moderne technologieën de hoeveelheden afvalwater en de milieuschadelijke stoffen erin aanzienlijk beperken. Hoewel nullozing meestal onhaalbaar is, zal de lozing vaak tot een aanvaardbaar niveau kunnen worden teruggebracht.
2. De afvalstoffen worden omgezet in bruikbare produkten (b.v. de verwerking van organisch afval tot compost, het gebruik van chemisch afvalgips voor bouwelementen).
3. Bestaande installaties worden veranderd of aangevuld met aparte (zuiveringsinstallaties. Giftige stoffen kunnen soms worden verwijderd door precipitatie (neerslagvorming), ionenwisseling of omzetting in onschadelijke verbindingen. Vluchtige stoffen kunnen door een (stoom)stripbehandeling worden verwijderd. Een correctie van de zuurgraad van het water is vaak mogelijk, hoewel dit weer andere lozingsproblemen kan opleveren.
4. Soms kan door aanpassen van de procesomstandigheden of de keuze van de grondstof de hoeveelheid schadelijke stoffen worden verminderd.
De reiniging van industrieel afvalwater is een gecompliceerd probleem, dat alleen kan worden opgelost als technische en technologische mogelijkheden worden gevonden, die binnen het economisch haalbare blijven. Door de toenemende behoefte aan schoon en bruikbaar water zullen financiële offers niet te vermijden zijn. Een industrie die investeringen pleegt voor een schoon milieu, zou zo nodig hulp van de overheid moeten krijgen. Industrieën die zijn overgegaan op vérgaande biologische afvalwaterzuivering en hergebruik zijn b.v. de papierindustrie (die afvalwater beperkt van 1,5 mln. i.e. tot ca. 200000 i.e.) en de aardappelmeelindustrie (die afvalwater wil beperken van 9 mln. i.e. tot 500000 i.e.)
