Ned. meer dat ontstaan is door de afsluiting van de Zuiderzee op 28.5.1932; 1200 km2. De gemiddelde diepte is ca. 3,5 m.
De grootste diepten, tot 10 m, komen voor in het noorden, in de geulen, die vroeger door de getijbeweging zijn gevormd. In het zuiden, de kom van het Usselmeer, treden de grootste diepten (van 5,5 m) op in de Val van Urk; naar de kanten neemt de diepte sterk af. In het Usselmeer hebben drie eilanden gelegen: Marken, Urk en Schokland. Urk en Schokland liggen thans in de Noordoostpolder, Marken is door een dijk verbonden met het vasteland. De gemiddelde waterstand wordt zoveel mogelijk gehouden op 0,40 m -NAP in de winter en 0,20 m —NAP in de zomer. Het meer wordt vooral gevoed door de Rijn via de IJssel, door de Vecht, de Eem, het Zwarte Water en via de randmeren door diverse beken.
Verder wordt er veel water ingepompt door de gemalen van Friesland en de IJsselmeerpolders. Het overtollige water wordt geloosd door twee complexen spuisluizen in de Afsluitdijk.Het IJsselmeer is van groot belang voor de binnenscheepvaart. De visvangst betreft m.n. paling. De verzoeting, die het water na de afsluiting heeft ondergaan, is een groot voordeel voor de poldergebieden van Noord-Holland en Friesland, die in droge zomers hun watertekort door zoet water uit het IJsselmeer kunnen opheffen. Het IJsselmeer heeft internationale biologische betekenis, o.a. als overwinteringsen foerageergebied voor enkele miljoenen watervogels en als kraamkamer voor vissen en vele soorten ongewervelde dieren. Bovendien krijgt het IJsselmeer steeds meer betekenis voor de recreatie.
Maar de kwaliteit van het water kan nadelig worden beïnvloed door verzilting en verontreiniging. Het zout kan in het IJsselmeer terechtkomen via het water van de Rijn, het zoute drainagewater dat uit de polders wordt gemalen en het water dat via de schutsluizen het meer bereikt. Om te voorkomen dat zout water het IJsselmeer binnenkomt, is het nodig dat er regelmatig wordt gespuid via de sluizen in de Afsluitdijk. Hiervoor zijn relatief grote hoeveelheden zoet water nodig. Het IJsselmeer wordt verontreinigd door vervuiling in het stroomgebied van de rivieren die erop afwateren. In het IJsselmeer komen vooral fosfaten voor en treedt algengroei op, waardoor ook de randmeren ernstig zijn vervuild.
Om de biologische betekenis van het IJsselmeer en haar betekenis voor de drinkwatervoorziening en de recreatie te behouden, wordt de verontreiniging bestreden door o.a. waterzuiveringsinstallaties en bestuurlijke maatregelen. Litt. J.Kramer en T.Kampa, Het groot IJsselmeerboek (1974); E.den Herder, Van Flevomeer tot IJsselmeer (1982).
