Michiel van der Wolf

Jurist en psycholoog, universitair docent

Gepubliceerd op 29-09-2016

Tbs

betekenis & definitie

Tbs is een afkorting die staat voor terbeschikkingstelling. Dit is een strafrechtelijke maatregel die door de rechter kan worden opgelegd aan iemand die een ernstig delict heeft gepleegd en op basis van een psychische stoornis als gevaarlijk wordt beschouwd.

Tbs is bedoeld om de maatschappij te beveiligen en een nieuw delict te voorkomen; op de korte termijn door iemand op te sluiten in een kliniek, op de lange termijn door iemand te behandelen en pas weer vrij te laten wanneer het risico op een nieuw delict tot een aanvaardbaar niveau is gedaald. Bij deze beslissingen wordt de rechter geadviseerd door gedragsdeskundigen.

De tbs wordt geen straf, maar een maatregel genoemd. In geval van ‘verminderde toerekeningsvatbaarheid’ kan een gecombineerde sanctie worden opgelegd; een (gevangenis)straf voor het deel dat hij/zij nog verantwoordelijk wordt gehouden en een tbs-maatregel vanwege de gevaarlijkheid. In de praktijk wordt de tbs wel als een ingrijpende straf ervaren, juist vanwege de onzekerheid over de duur en de behandeling. Dit plaatst het idee dat iemand door de tbs een straf zou ontlopen in perspectief.

De sanctie wordt opgelegd voor twee jaar en kan oneindig verlengd worden, tenzij die voorwaardelijk is opgelegd of voor een niet-geweldsdelict. De behandeling in de kliniek duurt op dit moment (2016) gemiddeld acht jaar, maar dan volgt nog een periode voorwaardelijke beëindiging voordat iemand echt van de tbs af is. Een belangrijk onderdeel van de behandeling is het verlof, waarmee iemand gecontroleerd en geleidelijk in de maatschappij terugkeert. Als de behandeling geen succes heeft, kan men op een longstay-afdeling geplaatst worden.

In de praktijk heeft een derde van de populatie een psychotische stoornis en ook een derde is zedendelinquent. Uit onderzoek blijkt dat na tbs veel minder personen recidiveren dan na gevangenisstraf.