Woordenboek van medische eponiemen

T.Beijer en C.G.L.Apeldoorn (1998)

Gepubliceerd op 17-06-2020

vezels van Schroeder van der Kolk

betekenis & definitie

de vezels waaruit de formatio reticularis van de medulla oblongata bestaat.

Johan Ludwig Conrad Schroeder van der Kolk (1797-1862), zoon van een arts te Leeuwarden, werd op vijftienjarige leeftijd medisch student te Groningen. Tijdens zijn studie kreeg hij tweemaal de gouden medaille voor de beantwoording van een prijsvraag; in 1820 promoveerde hij op een onderwerp over de bloedsomloop. Als arts vestigde hjj zich in Hoorn, maar na enige maanden vertrok hij naar Amsterdam, waar hij inwonend geneesheer aan het Buitengasthuis werd. Behalve met de zorg voor de talrijke patiënten, onder wie vele krankzinnigen, hield hij zich intensief bezig met anatomie en pathologische anatomie. Bovenal trachtte hij de verpleging van geesteszieken drastisch te verbeteren. In 1826 volgde zijn benoeming tot hoogleraar in de anatomie en fysiologie te Utrecht.

Schroeder van der Kolk was een toegewijd leermeester die zijn studenten op de hoogte hield van de nieuwste ontwikkelingen in de geneeskunde.

Met name wees hij zijn leerlingen op het gebruik van de microscoop, wat toen nog als nieuwlichterij beschouwd werd. Tijdens zijn professoraat verschenen talloze publikaties, onder meer die waarin hij de naar hem genoemde vezels beschreef.

Schroeder van der Kolk is vooral bekend gebleven door zijn verdiensten op het gebied van de krankzinnigenverpleging. Net als in de ons omringende landen was het in Nederland met dc zorg voor geesteszieken bijzonder treurig gesteld. Zweepslagen en kluistering in ijzers waren aan de orde van de dag. Als regent van het Utrechtse krankzinnigengesticht wees hij erop dat krankzinnigen zieken zijn die men moest trachten te genezen en niet slechts moest opsluiten. Duidelijk kwamen zijn opvattingen in zijn rectorale rede (1837) naar voren: Redevoering over de verwaarlozing der vereischte zorg ter leniging van het lot der krankzinnigen en ter genezing derzelven in ons vaderland.

Op verzoek van de regering stelde Schroeder van der Kolk een rapport op over de toenmalige stand der krankzinnigenverpleging in Nederland, dat de basis werd voor de nieuwe krankzinnigenwet van 1841. Wat Pinel in Frankrijk deed, werd door Schroeder van der Kolk in Nederland bereikt (Lindeboom, 1984). Zijn sociaal gevoel kwam naar voren uit zijn streven naar afschaffing van alcoholhoudende dranken.