Woordenboek van medische eponiemen

T.Beijer en C.G.L.Apeldoorn (1998)

Gepubliceerd op 17-06-2020

sadisme

betekenis & definitie

geslachtslust die gepaard gaat met een onweerstaanbare neiging het voorwerp van begeerte voor en gedurende de bevrediging te pijnigen; het kwellen uit lust tot kwellen; sadomasochisme: geslachtsdrift, gekenmerkt door sadisme en masochisme.

De kleine, nog geen 1,60 meter lange Donatien Alphonse François Marquis de Sade (1740-1814) behoorde tot een oude adellijke Franse familie. Vanaf zijn veertiende jaar diende hij in het leger en leidde hij het losbandige leven van de officierskaste in die jaren. Door zijn seksuele schandalen, variërend van sodomie tot het bloedig afranselen van vrouwen, belandde hij van de ene gevangenis in de andere. Gedurende bijna dertig jaren verbleef hij in elf verschillende kerkers. Tijdens deze eenzame afzondering kwam hij tot het schrijven van zijn beruchte pornografische romans. Later zou hij de inhoud van zijn geschriften als volgt samenvatten: ‘Het enige en hoogste genot van de liefde ligt in de zekerheid pijn te doen’ (Frischauer).

Bekend werden vooral Les Journées de Sodome (1785), waarin niet minder dan 600 seksuele perversiteiten worden belicht, en het uit 1791 daterende Justine, ou les malheurs de la vertu. In dit laatste werk, dat hij binnen drie weken schreef, trachtte hij het grote publiek aan het verstand te brengen, dat men moest ophouden ‘dat belachelijke afgodsbeeld van de deugd te aanbidden, dat hen slechts met ondankbaarheid beloonde’ (Frischauer).

In 1803 werd hij op last van Napoleon Bonaparte, die de kleinzielige wellusteling verafschuwde, in het krankzinnigengesticht te Charenton opgesloten. De voornaamste reden voor deze detentie was De Sade’s sleutelroman Zoloé et ses deux acolytes, waarin hij consul Bonaparte op satirieke wijze beledigde en het liefdeleven van Joséphine de Beauharnais, Napoleons vrouw, openbaarde. In hetzelfde jaar dat Napoleon afgezet en naar Elba verbannen werd, overleed De Sade in de psychiatrische inrichting te Charenton.