Kelly-operatie

betekenis & definitie

antefixatie van de uterus na inkorting van de ligamenta teretia uteri, genoemd naar de Amerikaanse gynaecoloog Howard Atwood Kelly (1858-1943). Kelly introduceerde de ingreep in 1887. De ingreep wordt ook wel de operatie van Alexander-Adams genoemd.

Kelly, een alumnus van de universiteit van Pennsylvania, vestigde zich na zijn promotie in 1882 in het nabij Philadelphia gelegen Kensington. Vooral de gynaecologie had zijn interesse. Na een jaar stichtte hij een privé-kliniek, hoofdzakelijk voor de behandeling van gynaecologische problemen. Het ziekenhuisje, een van de eerste Amerikaanse vrouwenklinieken, bestond aanvankelijk slechts uit twee kamers. Door de enorme patiëntenstroom moest het herhaaldelijk uitgebreid worden en uiteindelijk werd het kliniekje in het Kensington Hospital opgenomen.

Kelly’s vakkundigheid als chirurg was in de wijde omtrek bekend. De vermaarde William Osler, in die tijd hoogleraar in Philadelphia, kwam regelmatig naar Kensington om Kelly te zien opereren. Een van deze bezoekjes ontlokte hem de volgende woorden: ‘I had never seen anybody do abdominal work with the same skill.’ (Bordley) Toen in 1888 de leerstoel in de obstetrie aan de universiteit van Pennsylvania vacant kwam, deed Osler er alles aan om Kelly naar Philadelphia te krijgen. Oslers grote wens, ‘backing a dark horse - a Kensington colt, ging in vervulling.

Niet lang zou Pennsylvania van zijn grote kundigheid profiteren. Het volgend jaar al vertrok Kelly, wederom op Oslers initiatief, als hoogleraar in de gynaecologie naar de Johns Hopkins University in Baltimore. Hij bleef daar tot 1919. Ook in Baltimore opende hij een privé-kliniek, die hij volgens Osler ‘keptfull with patients from all parts of the country’ (Bordley).

Kelly, een van de pioniers van de Amerikaanse gynaecologie, heeft een groot aantal handboeken nagelaten. Behalve zijn studies op het gebied van de vrouwenziekten is zijn fraai geïllustreerde monografie over appendicitis zeker het vermelden waard.

Hij was aanvankelijk een warm voorstander van Listers antiseptische techniek, maar hij kwam hier door de irriterende werking van carbolzuur al spoedig van terug. In 1886 verscheen zijn publikatie ‘Asepsis not Antisepsis; a Plea for Principles, not Paraphernalia’1. Niet alleen in Amerika maar ook in andere landen kreeg dit artikel, dat zijn standpunt in de strijd tussen anti- en asepsis duidelijk uiteenzet, de nodige aandacht.

Een aantal door hem ontworpen instrumenten dragen nog steeds zijn naam: Kelly’s proctoscope (1903), de voorloper van onze geavanceerde sigmoïdoscoop en Kelly’s comb, een instrument voor de verwijdering van okselklieren bij mammacarcinoom. Ook de luchtcystoscopie, waardoor de uretermonden in de blaas a vue gecatheteriseerd kunnen worden, staat op zijn naam (Thiery, 1994).

1 Maryland Medical Journal, 1886