incisie volgens Pfannenstiel

betekenis & definitie

naar craniaal concaaf lopende dwarse snede door de buikwand. Deze snede, die men net iets boven deschaambeharing maakt, werd voor het eerst door de Duitse gynaecoloog Johann Pfannenstiel (1862-1909) toegepast.

In het Wenen van het fin de siècle maakte men deze uit cosmetisch oogpunt zeer fraaie snede veelvuldig bij onderbuikslaparotomieën. Als indicatie gold meestal chronische abcesvorming ten gevolge van een gonorro'fsche salpingitis. Bij prostituées die op een dergclijke wijze behandeld werden, kon men het litteken nauwelijks zien. Is het vreemd dat aan een dergelijke incisie spoedig de weinig vleiende naam ‘Weense hoerensnee’ gegeven werd? (Bleker c.s.)

Behalve door zijn incisie maakte Pfannenstiel vooral naam door de beschrijving van de icterus gravis neonatorum. Deze ernstige geelzucht bij de pasgeborene, die hij in het jaar voor zijn overlijden beschreef, wordt naar hem het Pfannenstiel-syndroom genoemd: ‘Über den habituellen Ikterus gravis der Neugeborenen’1.

1 Dtsch. med. Wschr. 55,1908, 2169