Hartmann-operatie

betekenis & definitie

resectie van een sigmoïdcarcinoom, na aanleggen van een proximaal colonstoma met sluiting van de rectumstomp als cul de sac. De Parijse hoogleraar in de chirurgie Henri Hartmann (1860-1952) was de eerste die deze operatietechniek toepaste.

Hartmann, telg uit een vooraanstaande familie uit de Elzas, werd geboren in Parijs. Na het behalen van zijn artsdiploma aan de Sorbonne bekwaamde hij zich bij Louis Terrier in het Hôpital Bichat in de chirurgie. ‘C’est ce maître qui a fait de moi un chirurgien,’ zei hij later van zijn opleider, bij wie hij inmiddels als chef de clinique werkte (Van Gulik). In 1909 volgde zijn benoeming tot hoogleraar in de chirurgie aan de medische faculteit van de Sorbonne en vijf jaar later tot hoofd van de chirurgische kliniek van het Hôtel-Dieu.

In 1921, op het dertigste Congres français de Chirurgie, besprak Hartmann in de voordracht Nouveau procédé d’ablation des cancers de la partie terminale du colon pelvien de operatie die nog steeds zijn naam draagt. Tien jaar later volgde een beschrijving van deze techniek in het veertiende hoofdstuk van zijn boek Chirurgie du rectum.

Hartmann was een zeer nauwgezet chirurg en vermaard door zijn boeiende colleges en klinische lessen. Zelf deed hij meer dan duizend operaties per jaar. Zijn Travaux de chirurgie, die tussen 1903 en 1952 in negen delen verschenen, bevatten verhandelingen op vrijwel ieder gebied van de chirurgie. Vooral de operatieve gynaecologie en de chirurgie van maag, gal- en urinewegen kregen veel aandacht. De kroon op het werk van de nationaal en internationaal alom geëerde Hartmann, die men Ie seigneur de l’Hótel-Dieu noemde, was het lidmaatschap van de Franse Académie des Sciences, dat men hem in 1945 verleende.