Halsted-operatie

betekenis & definitie

mamma-amputatie met okseltoilet bij mammacarcinoom, genoemd naar de Amerikaanse chirurg William Stewart Halsted (1852-1922).

Halsted, geboren in New York, behaalde in 1874 aan de Yale University (New Haven, Conn.) zijn artsdiploma. Na zijn opleiding tot chirurg aan het Newyorkse College of Physicians and Surgeons werkte hij een jaar in het New York Hospital. In 1878 vertrok hij naar Europa, waar hij vrijwel alle prominente chirurgische klinieken bezocht. Vooral de experimentele chirurgie van de befaamde Berlijnse chirurg von Langenbeck (18io-’87) en diens vroegere leerling, de bekende Weense hoogleraar Billroth (l829-’94) maakte grote indruk op hem. Toen hij na twee jaar in de Verenigde Staten terugkeerde, merkte Sir William Osler enigszins schamper op dat Halsted ‘Very much verdeutsched’ meende ‘that there were only three or four good surgeons in the world and all of them were Germans’ (Bordley). Spoedig kreeg hij in New York een aanstelling aan het Roosevelt Hospital. In deze jaren hield hij zich voornamelijk bezig met pijnbestrijding, waardoor het mogelijk werd langzamer te opereren. Voor de regionale anesthesie gebruikte hij cocaïne; als eerste paste hij spinale anesthesie toe. In 1885 publiceerde hij zijn bevindingen: ‘Practical comments on the use and abuse of cocaine suggested by its invariable successful employment in more than a thousand minor surgical operations’1. Helaas raakte Halsted zelf verslaafd aan de verdovende eigenschappen van het middel. Door diverse ontwenningskuren en mede door de hulp van zijn trouwe vriend William Henry Welch gelukte het Halsted van zijn verslaving af te komen. Welch (1850-1934), sinds 1884 hoogleraar in de pathologie aan de Johns Hopkins Medical School in Baltimore, bood hem een plaats aan in zijn pathologisch laboratorium. Gedurende drie jaar deed hij experimenteel chirurgisch werk. Toen in 1893 de Johns Hopkins Medical School, waar Welch en Osier de scepter zwaaiden, geopend werd, kreeg Halsted de benoeming tot hoogleraar in de chirurgie. Geen slechte keus: Halsted was een bijzonder kundig chirurg die vele nieuwe chirurgische technieken op zijn naam had staan. Nadat hij in 1878 als eerste chirurg een ontstoken galblaas incideerde, beschreef hij in 1889 een nieuwe methode voor de chirurgische behandeling van liesbreuken: ‘The radical cure of hernia’2. In hetzelfde jaar beschreef ook de Italiaanse chirurg Edoardo Bassini een dergelijke techniek. Behalve deze operatie kregen ook Halsteds darmresectie, zijn subtotale thyrcoïdectomie en zijn radicale operatie bij mammacarcinoom de nodige bekendheid. Over deze radicale operatie bij borstkanker berichtte hij in 1894: ‘Results of operation for cure of cancer of the breast”3. Om het bloedverlies bij operaties te minimaliseren ontwikkelde hij een nieuwe arterieklem, de Halsted-klem. In 1891 introduceerde hij het gebruik van steriele rubberhandschoenen, aanvankelijk niet uit aseptisch oogpunt maar als bescherming van de handen van zijn operatiezuster, de latere mevrouw Halsted, die gevoelig was voor het wassen van haar handen met mercurichloride (Bordley). Door een van zijn studenten werd het gebruik van deze handschoenen ook bij chirurgen gepropageerd.

Als eerste in Amerika deed Halsted in 1881 een indirecte bloedtransfusie bij zijn eigen zuster, die door postpartaal bloedverlies in een diepe shock geraakt was: ‘I transfused my sister with blood drawn into a syringe from one of my veins [...]. It was a great risk; she was so nearly moribund that I ventured it and with prompt results.’ (Bordley). Als opleider was Halsted nauwelijks te overtreffen. Bekende chirurgen als Cushing en Dandy waren zijn leerlingen aan de zo genoemde Halsted School of Surgery. In een lezing, getiteld The training of the surgeon, die hij in 1904 voor de Yale University hield, zette de bevlogen Halsted zijn gedachten uiteen: ‘We need a system and we shall surely have it, which will produce not only surgeons but surgeons of the highest type, men who will stimulate the first youths of our country to study surgery and to devote their energies and their lives to raising the standard of surgical science. Reforms,’ zo ging hij verder, ‘had to come from both hospital and university, and the medical school should control a hospital of its own3.’ (Brieger)

1 New York Medical Journal 42,294
2 Bull. Johns Hopkins Hosp. 1,12
3 Annals of Surgery 20,497