Woordenboek van medische eponiemen

T.Beijer en C.G.L.Apeldoorn (1998)

Gepubliceerd op 17-06-2020

fistel van Eek

betekenis & definitie

een kunstmatige verbinding tussen poortader en onderste holle ader, toegepast om een verhoogde druk in de poortader (portale hypertensie) te doen dalen. Deze porto-cavale shunt is wellicht de meest toegepaste behandeling van door portale hypertensie ontstane oesophagusvarices.

In 1877 publiceerde de dertigjarige Russische officier van gezondheid Nikolai Vladimirowitsj Eek (1847-1908) in het Russisch medisch tijdschrift Vojenno een artikel getiteld: ‘Over de onderbinding van de poortader’1. Eek beschreef hoe hij bij honden de poortader, wanneer hij deze onderbond, kon inhechten in de onderste holle ader. Van de acht honden waarbij hij de verbinding aanbracht, overleefde een de operatie, zelfs tweeënhalve maand.

Door zijn militaire activiteiten kon Eek zijn onderzoekingen niet voortzetten, maar hij was er stellig van overtuigd dat de operatie ook bij menselijke patiënten tot de mogelijkheden behoorde, zeker bij de bestrijding van ascites. De mogelijkheid om op deze wijze varicesbloedingen te behandelen werd door Eek niet aangeroerd. Het zou nog bijna zeventig jaar duren voordat de Amerikaanse chirurg A.H. Blakemore, medewerker van de bekende Allen Oldfather Whipple (1881-1963), in het Newyorkse Columbia-Presbyterian Medical Centre bij veertien patiënten een dergelijke Eck-fistel aanlegde. Hij publiceerde dit in ‘Portocaval anastomosis: a report on fourteen cases’2.

1 Vojenno Sint-Petersburg, 130, sect. 2,1
2 Buil NY. Acad. Med. 1946, 22: 254