Woordenboek van medische eponiemen

T.Beijer en C.G.L.Apeldoorn (1998)

Gepubliceerd op 17-06-2020

facies van Wells

betekenis & definitie

[/b]welchii, Bacillus (Clostridium): Bacillus aerogenes capsulattis (Clostridium perfringens), een Gram-positieve sporenvormende anaërobe bacterie. Deze meest voorkomende verwekker van gasgangreen, ook vaak verwekker van ‘voedselvergiftigingen’, werd in 1892 voor het eerst geïsoleerd door William Henry Welch (1850-1934), hoogleraar in de pathologie aan de Johns Hopkins University, samen met de Engelse bacterioloog George Henry Falkiner Nuttal (1862-1937).

Welch, geboren te Norfolk (Connecticut), telg uit een familie waarin het beroep van arts al generaties lang van vader op zoon overging, studeerde aanvankelijk klassieke talen aan de Yale University (New Haven, Connecticut). In 1872 stapte hij over naar de geneeskunde en liet hij zich inschrijven aan het Newyorkse College of Physicians and Surgeons. Na zijn promotie (1875) vertrok hij naar Europa, waar hij zich voornamelijk op de histologie en bacteriologie toelegde. Onder meer werkte hij in Berlijn bij de bekende Robert Koch. Teruggekeerd in New York bezette hij in 1879 de leerstoel voor pathologie aan het Bellevue Medical College. Vijf jaar later vertrok hij als hoogleraar in de pathologie naar de pas opgerichte Johns Hopkins University te Baltimore.

Welch, klein, gezet en met volle snor en kleine puntbaard, was een markante verschijning en een zeer sociaal voelend mens. Hij heeft er alles aan gedaan zijn vriend de chirurg William Hallsted van diens cocaïneverslaving af te helpen. Als hoogleraar was hij zeer geliefd; tal van leerlingen heeft hij tot bekwame pathologen en bacteriologen opgeleid. De geniale Welch publiceerde veel, in korte tijd verschenen meer dan 300 publikaties van zijn hand over de meest uiteenlopende onderwerpen (Hamilton Bailey).

De openbare gezondheidszorg droeg hij een warm hart toe; zijn vele belangwekkende onderzoekingen op dat gebied leidden in 1916 tot het directeurschap van de school voor hygiëne en Public Health te Baltimore.

Als bejaard man, op de leeftijd van 76 jaar, accepteerde Welch nog het hoogleraarschap in de geschiedenis van de geneeskunde aan de Johns Hopkins University. Terstond vertrok hij naar Europa, waar hij door aankoop van oude medische werken de basis legde voor zijn prachtige bibliotheek, in 1930 kreeg deze boekerij de naam van William H. Welch Medical Library.

Tot het genus Clostridium behoren 94 soorten, waarvan behalve Clostridium perfringens de volgende soorten voor de mens pathogeen zijn:

• Clostridium botulinum
: verwekker van botulisme (‘worstvergiftiging’), een ernstige vergiftiging door botuline (exotoxine van het micro-organisme) in slecht geconserveerde vleeswaren, in 1897 werd deze bacil door de Belgische onderzoeker Van Ermengen geïsoleerd.
Clostridium difficile: verwekker van pseudomembraneuze colitis.
Clostridium novyi (Clostridium oedematiens): een verwekker van gasgangreen (naar de Amerikaanse bacterioloog Frederick George Novy (1864-1957).
Clostridium septicum: vroegere naam Bacillus ghonsachs (naar de Praagse patholoog-anatoom Anton Ghon (1866-1936) en de Duitse seroloog Hans Sachs (1877-1945). De bacil komt voor in pus bij gasgangreen.
Clostridium tetani (Nicolaier-bacil): verwekker van tetanus. Deze exotoxine producerende bacil, die veel in aarde en faeces van mensen en paarden voorkomt, werd in 1884 voor het eerst door de Duitse internist Arthur Nicolaier (1862-1942) gezien. Drie jaar later isoleerde de Japanse bacterioloog Kitasato (1856-1931) het micro-organisme.
Clostridium histolyticum: een verwekker van gasgangreen. De verwekker van gasoedeem bij runderen en schapen wordt naar zijn ontdekker de Franse dierenarts Jean Baptiste Auguste Chauveau (1827-1917) Clostridium chauvoei genoemd.