Deschamps-naald

betekenis & definitie

langgesteelde onderbindingsnaald met een naar rechts of links gebogen einde, met aan de punt een ‘oog*, genoemd naar de Parijse chirurg Joseph François Louis Deschamps (1740-1824).

Deschamps was een bekwaam heelmeester en kon ook heel goed lijken balsemen. Heel bekend is het door hem voor 7500 livres gebalsemde lijk van de door Charlotte Corday neergestoken jakobijn Jean Paul Marat (1743-’93) geworden. Rustend op een Romeins bed diende het lijk als ‘model’ voor het beroemde schilderij van Jacques Louis David. Deschamps kreeg van David de opdracht de inmiddels gapende wond zo te hechten dat deze een schokkend effect zou oproepen. Het hart, door Deschamps afzonderlijk bewerkt en in een agaatstenen urn geplaatst, werd tot het ‘natuurlijk eigendom van de Cordeliers’. De ‘Club der Cordeliers’, een vereniging van de vrienden van de rechten van de mens en de burger, was gevestigd in het verlaten klooster van de Cordeliers (volksbenaming van de minderbroeders-observanten, zo genoemd naar het koord dat ze om de lendenen droegen). Marat was een invloedrijk leider van deze club geweest. De urn werd als relikwie aan het gewelf van de vergaderruimte der Cordeliers gehangen: ‘[...] voor eeuwig slingerend boven de hoofden van de sprekers.’ (Schama)