Woordenboek van medische eponiemen

T.Beijer en C.G.L.Apeldoorn (1998)

Gepubliceerd op 17-06-2020

becquerel (Bq)

betekenis & definitie

eenheid van radioactiviteit: 1 curie = 37 x 109 Bq = 37 GBq; becquerelstralen, gammastralen.

Antoine Henri Becquerel (1852-1908), fysicus te Parijs, was een telg uit een familie van natuurkundigen. Zijn grootvader Antoine César Becquerel (1788-1878) en zijn vader Alexandre Edmond Becquerel (1820-’91) waren hoogleraar aan het Musée d’Histoire Naturelle te Parijs. Op de leeftijd van 37 jaar werd Antoine Henri lid van de Académie des Sciences. Hij volgde in 1892 zijn vader op als hoogleraar aan het Musée d’Histoire Naturelle. Drie jaren later kreeg hij eveneens een leerstoel aan de École Polytechnique. Tijdens deze jaren aan de polytechnische school ontdekte hij in 1896 de radioactiviteit van uranium. De overlevering wil dat Becquerel de radioactiviteit bij toeval ontdekte, namelijk toen hij een fotografische plaat ontwikkelde waarop wat korrels uranium gelegen hadden. Waarom hij een ingepakte plaat, waarop dus niets opgenomen kon zijn, toch ontwikkelde, is niet duidelijk (Franssen). Dat de plaat toch belicht was, was volgens Becquerel te danken aan bepaalde stralen. Deze werden aanvankelijk naar hem Becquerelstralen genoemd.

Nadat in 1896 zijn Sur les radiations verschenen was, vatte hij zeven jaar later zijn onderzoekingen naar de radioactieve straling samen in zijn werk Recherches sur une Propriété Nouvelle de la Matière (1903). Voor dit onderzoek kreeg hij datzelfde jaar, samen met het echtpaar Curie, de Nobelprijs voor natuurkunde.

De eenheid becquerel kreeg vooral naamsbekendheid na de brand in de kerncentrale in het Russische Tsjernobyl op 26 april 1986. Dit ongeluk bracht zeker 100 miljoen x 37 miljard Bq in het milieu. Allerlei voedingsmiddelen werden radioactief besmet; de graad van besmetting drukt men uit in becquerel per kilogram (Bq/kg).

Twee jaar later mat men in onze streken bijvoorbeeld bij bospaddestoelen nog 1500 Bq/kg. Bij lammeren die besmet gras hadden gegeten kon deze waarde oplopen tot 4000 Bq/kg, bijna zeven maal hoger dan voor voedingsmiddelen is toegestaan (Van Maanen).