Een metastase, ook wel uitzaaiing genoemd, is een oncologische term welke een groep kwaadaardige cellen beschrijft die zich op een andere locatie in het lichaam bevindt dan de oorspronkelijke primaire tumor.
Een metastase kan via meerdere routes op verschillende locaties in het lichaam terecht komen. Afhankelijk hiervan zijn bepaalde organen juist wel of niet aangedaan. De volgende metastaseringsvormen kunnen worden onderscheiden: hematogeen (via bloed), lymfogeen (via lymfevaten, bijvoorbeeld bij borstkanker) en cavitair (directe verspreiding in een lichaamsholte, bijvoorbeeld de buikholte). De plaats waar men hematogene metastasen kan verwachten is afhankelijk de bloedafvoer van het orgaan waar de oorspronkelijke tumor zich bevindt. Zo zal een tumor in de buikorganen via de poortader veelal levermetastasen tot gevolg hebben. Een levertumor is echter in staat om via de vena cava uitzaaiingen in de longen te veroorzaken. Dit geldt ook voor onder andere huid-, nier-, prostaat,- en bottumoren. Cellen van longtumoren kunnen via de longvenen en het hart de grote bloedsomloop bereiken en zo in meerdere organen terecht komen.
Over het algemeen kan gezegd worden dat wanneer er verschillende metastasen gevonden worden, dit een nadelig effect heeft op de overlevingskans van de patiënt. Dit is echter sterk afhankelijk van het orgaan waarin de uitzaaiing zich bevindt en de mate waarin het tumorweefsel voorkomt. Zo zijn levermetastasen regelmatig operatief te verwijderen dankzij het herstellend vermogen van de lever en zijn testistumoren uitermate gevoelig voor chemotherapie.
