Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 06-02-2017

handeling

betekenis & definitie

Ook: plot of intrige. De gebeurtenissen van een roman of verhaal vormen samen de handeling.

Een korte weergave van die handeling in een of enkele zinnen wordt het thema genoemd. Maken we de weergave nog korter, dan spreken we van het onderwerp. Het onderwerp kan altijd weergegeven worden in een of enkele woorden. Er is dus een toenemende graad van abstractie tussen handeling, thema en onderwerp: op basis van alleen het laatste is niet meer uit te maken om welke concrete roman het gaat. Dit levert de mogelijkheid op een romanindeling naar onderwerp te maken; zo onderscheidt men o.a. oorlogsroman, liefdesroman, misdaadroman en spionageroman.

Een kort verhaal of een niet al te dikke roman hebben meestal maar één handeling. Uitgebreide ro­mans daarentegen hebben naast de hoofdhandeling een of meer bijhandelingen (subplots, nevenintriges). Zo vind je in detectiveromans naast de hoofdhandeling (de ontmaskering van de dader) vaak een liefdesintrige, die door de hoofdhandeling heen loopt. Deze nevenintrige wordt nooit in het thema vermeld.
Met betrekking tot de handeling kunnen allerlei experimenten uitgehaald worden, zoals dubbelroman, raamvertelling en cirkelvormige roman.