Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 08-02-2017

Adriaen Valerius

betekenis & definitie

Nederlands dichter (ca. 1575–1625). Tussen 1609 en 1621 was er een wapenstilstand tussen Spanje en de Republiek: het Twaalfjarig Bestand.

Enkele jaren nadat de strijd hervat werd, verscheen er een soort nieuw geuzenliedboek: Nederlandse gedenkklank: kortelijk openbarende de voornaamste geschiedenissen van de zeventien Nederlandse provinciën (1626, postuum) van de Zeeuw Valerius. Dit is een geschiedschrijving in proza van de Opstand met daartussen een zeventigtal liederen met muziek. Drie daarvan zijn uit oudere bronnen overgenomen, waaronder het “Wilhelmus”.

Literair gezien is Valerius’ werk het hoogtepunt van de geuzenpoëzie, maar het boek had veel minder succes dan zijn voorgangers. Het raakte in vergetelheid en werd pas herontdekt tegen het einde van de 19e eeuw. Eén gedicht eruit is echter wereldberoemd geworden omdat het vertaald werd in het Duits (“Das niederländische Dankgebet”) en in het Engels (“The prayer of thanksgiving”). Op de Amerikaanse feestdag Thanksgiving Day (de vierde donderdag van november) wordt het nog steeds ten gehore gebracht. In Nederland werd het een bekend kerklied: “Wilt heden nu treden voor God den Here”. Een ander gedicht dat nog bekendheid geniet is “Merk toch hoe sterk…”.