Staat in Centraal-Afrika, die op 30 juni 1960 onder de naam Kongo onafhankelijk werd.
Tot 1960 was Kongo een deel van Belgisch-Kongo. Het land was door België dermate slecht op de onafhankelijkheid voorbereid, dat het niet verwonderlijk was dat er binnenlandse onrust ontstond. Die duurde tot 1965 en is bekend geworden als de Kongo-crisis. Door het gebrekkige onderwijs was er nauwelijks geschikt kader. Er braken conflicten uit tussen aanhangers van president Kasavubu en van premier Lumumba. In september 1960 nam kolonel Mobutu voor enkele maanden de macht over. Lumumba werd gevangengenomen en, buiten medeweten van Mobutu, aan zijn politieke tegenstander Moïse Tsjombe uitgeleverd. In januari 1961 werd Lumumba door troepen van Tsjombe vermoord. Verder werd er geweld gebruikt tegen blanke kolonisten en tegen Moïse Tsjombe, die de provincie Katanga tot onafhankelijk gebied had uitgeroepen. Een interventie van de Verenigde Naties maakte de onafhankelijkheid van Katanga in 1963 ongedaan.
In 1965 nam generaal Mobutu voor de tweede keer de macht in handen. Ditmaal voor langere tijd. Met harde hand stelde hij orde op zaken. De politieke situatie werd stabieler, waardoor de economie zich begon te herstellen. De uitvoer van koper leverde tot het begin van de jaren zeventig veel geld op; daarna begon de koperprijs fors te dalen.
In 1970 begon Mobutu een campagne voor nationale eenheid. In dat kader werd in 1971 de naam Kongo vervangen door Zaïre. Deze naam is afgeleid van `Zaza' (groot water), de inheemse naam voor de Kongo-rivier. Mobutu voerde een pro-westerse buitenlandse politiek. In 1977 en 1978 vielen troepen uit Angola het land binnen. Zaïre verdreef de aanvallers met steun van Marokkaanse, Belgische en Franse troepen. In de jaren tachtig nam het binnenlandse verzet tegen het regime van Mobutu toe. Er was toenemende kritiek op de corruptie in het land en op de schaamteloze wijze waarop de dictator zich verrijkte. In 1991 en 1993 voerden Belgische en Franse militairen in Zaïre interventies uit om Europeanen te evacueren die bedreigd werden door de labiele binnenlandse situatie. Ondanks de rijkdom aan delfstoffen heerste er in Zaïre een economische chaos met voedseltekorten.
