Gepubliceerd op 30-07-2017

Wereldoorlog, Eerste (1914-18)

betekenis & definitie

Een oorlog die door zijn omvang een wereldoorlog werd genoemd.

Aan het begin van de twintigste eeuw bestonden er spanningen tussen Engeland en Duitsland, wat onder meer resulteerde in een wapenwedloop op vlootgebied. De Duitse keizer Wilhelm II eiste voor Duitsland `een plaats onder de zon' op. Koloniale spanningen tussen Frankrijk en Engeland werden daarentegen opgelost en omgezet in een Entente Cordiale (1904). In 1907 sloot Rusland zich hierbij aan.

Op de Balkan leidde de uitbreiding van de macht van Oostenrijk-Hongarije tot grote problemen met Servië, dat eveneens een belangrijke rol in dit deel van Europa wilde spelen. Op 28 juni 1914 vermoordde de Bosnische nationalist Gavrilo Princip in Sarajevo de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger Frans Ferdinand en diens echtgenote. Een ultimatum van Oostenrijk-Hongarije aan Servië werd in de ogen van Wenen onvoldoende beantwoord, waarop de Oostenrijkers de oorlog verklaarden. Bondgenoot Duitsland verleende Oostenrijk-Hongarije rugdekking.

29 juli 1914 begon de Eerste Wereldoorlog met een Oostenrijks-Hongaarse aanval op Servië. In de daaropvolgende twaalf dagen raakten Duitsland en Oostenrijk-Hongarije - de Centralen - in oorlog met Groot Brittannië, Frankrijk, Rusland en Servië - de geallieerden of de Entente.

De oorlog aan het Westfront was het belangrijkste strijdtoneel. De Duitse aanval op Frankrijk liep tussen 5-10 september 1914 vast bij de rivier de Marne. De bewegingsoorlog veranderde in een loopgravenoorlog.

Aan het Oostfront leed Rusland zware nederlagen tegen Duitsland, en boekte enige successen tegen Oostenrijk-Hongarije. Door het uitbreken van de oktoberrevolutie staakten de Russen eind 1917 de strijd.

In het zuiden van Europa koos Italië in 1915 de zijde van de geallieerden en opende daarmee het zuidfront tegen Oostenrijk-Hongarije.

Onder meer als gevolg van de Duitse afkondiging van de onbeperkte duikbootoorlog verklaarden de Verenigde Staten op 6 april 1917 de oorlog aan Duitsland.

De deelname van de Verenigde Staten aan de oorlog was beslissend. In de zomer van 1918 dreven de geallieerden aan het Westfront de Duitsers definitief terug. Op 11 november 1918 werd in een spoorwagon in het bos van Compiègne de capitulatie overeenkomst gesloten. Op 28 juni 1919, precies vijf jaar na de moord in Sarajevo, werd de Vrede van Versailles met Duitsland gesloten; de belangrijkste vrede van de Eerste Wereldoorlog.