Gepubliceerd op 30-07-2017

Radek, Karl (1885-1941?)

betekenis & definitie

Russisch communist, die door zijn steun aan Trotski bij Stalin in ongenade viel.

Radeks eigenlijke naam was Karl Berhardovich Sobelsohn. Hij was afkomstig uit een joodse familie uit het Oostenrijks-Hongaarse Galicië. Radek studeerde aan de universiteiten van Bern en Krakóv. In 1901 werd hij lid van de Pools-Litouwse sociaal-democratische partij. Zijn rol bij de revolutie van 1905 leverde hem een jaar gevangenisstraf op. Na zijn vrijlating werkte Radek enige tijd als redacteur bij een aantal Poolse en Duitse sociaal-democratische kranten. Hij vestigde naam als een intelligent en erudiet schrijver.

Op de zogenaamde Zimmerwaldconferentie in Zwitserland (1915) ontmoette Radek Lenin. Radek reisde na het uitbreken van de februarirevolutie met Lenin naar Rusland. Hij assisteerde de Russische leider eveneens bij de vredesonderhandelingen met de Duitsers in Brest-Litovsk. In november 1918 ondersteunde Radek als afgevaardigde van het Centraal Comité van de Russische Communistische Partij de Duitse Spartakisten. In februari 1919 werd hij in Duitsland gearresteerd. Na zijn vrijlating in december keerde hij naar Rusland terug en werd lid van het Centraal Comité van de Communistische Partij. Radek speelde een vooraanstaande rol in de Komintern.

Door zijn steun aan Trotski maakte Radek zich onmogelijk bij Stalin. In 1928 werd hij uit de partij gezet en naar Siberië verbannen. Toen Radek zijn mening publiekelijk wijzigde, werd hij weer in genade aangenomen en opnieuw tot de partij toegelaten. Tussen 1931-36 schreef hij artikelen over buitenlandse onderwerpen.

In januari 1937, tijdens de zuiveringen van Stalin, werd hij bij een schijnproces tegen trotskisten opnieuw in staat van beschuldiging gesteld. Het vonnis was tien jaar gevangenisstraf. In 1941 werd Radek vrijgelaten. Het is niet bekend wat er daarna met hem is gebeurd. In 1988 werd hij door het Hooggerechtshof van de Sovjetunie gerehabiliteerd.