Gepubliceerd op 30-07-2017

Jalta, Conferentie van (4-11 februari 1945)

betekenis & definitie

Een topconferentie tijdens de Tweede Wereldoorlog van de leiders van de Sovjetunie (Jozef Stalin), de Verenigde Staten (Franklin D. Roosevelt) en Groot-Brittannië (Winston S. Churchill) in een badplaats op het schiereiland de Krim.

Op de conferentie van Jalta viel de principiële beslissing Duitsland in vier bezettingszones te verdelen. Hoewel Frankrijk tijdens de oorlog door de Duitsers was bezet, kreeg het land toch een zone in Duitsland toegewezen. Dat was vooral aan Churchill te danken. Frankrijk kon in zijn ogen niet worden gemist bij het herstel van het Europese aanzien in de internationale politiek.

De Sovjetunie drong in Jalta sterk op herstelbetalingen aan. Er werd op dit punt geen heldere regeling getroffen. Na afloop van de conferentie werden bedragen tussen de tien en twintig miljard dollar genoemd. Ten aanzien van Polen werd bepaald dat de communistische regering, gevormd in de Oost-Poolse stad Lublin, aan de macht moest komen, in plaats van de Poolse regering in ballingschap in Londen.

De Sovjetunie kreeg de toezegging dat er een keten van vriendschappelijk gezinde staten langs de westgrens van de Sovjetunie zou komen. In alle bevrijde Midden- en Oost-Europese landen zouden vrije verkiezingen worden gehouden. Van deze bepaling is niets terechtgekomen, omdat het niet in het belang van de Sovjetunie was dat er mogelijk niet-communistische partijen aan de macht zouden komen.

Tijdens de conferentie was er nog geen uitzicht op een snelle beëindiging van de oorlog tegen Japan. De Amerikanen wilden daarom graag de Sovjetunie in die strijd betrekken. Stalin zegde toe twee of drie maanden na de Duitse overgave aan Japan de oorlog te verklaren. In ruil daarvoor kreeg de Sovjetunie belangrijke gebiedsuitbreiding in het Verre Oosten, te weten de haven Port Arthur, vier eilanden van de Koerilen-archipel en Zuid-Sachalin.

Hoewel in Jalta weinig concrete afspraken werden gemaakt, is door deze conferentie de naoorlogse verdeling van Europa in een westers en een Sovjetmachtsblok bevorderd.