Gepubliceerd op 29-06-2020

grondrechten

betekenis & definitie

Ook aangeduid als fundamentele rechten of mensenrechten, vervat in de Grondwet en in diverse internationale verdragen. Zij worden wel onderscheiden in klassieke grondrechten en sociale grondrechten.

Van deze zijn de klassieke grondrechten de belangrijkste. Te denken valt onder meer aan de vrijheid van godsdienst, van meningsuiting, van vereniging en vergadering, alsook aan de privacy, het briefgeheim, het telegraaf- en telefoongeheim en het recht op onafhankelijke en onpartijdige rechtspraak.Grondrechten zijn bedoeld om de onderdaan tegen de overheid te beschermen. Zij komen niet toe aan de overheidsambten en de ambtsdragers. In hun kwaliteit van Koning, minister, lid van de Staten-Generaal kunnen deze personen geen beroep op een grondrecht doen. In hun kwaliteit van privé-persoon ligt dat in principe anders. Een uitzondering hierop is de positie van de Koning, omdat ook voor hem als privé-persoon in beginsel ministeriële verantwoordelijkheid bestaat. De Koning zal zich als privé-persoon zo moeten gedragen dat de minister dit gedrag voor zijn rekening kan nemen. Het is duidelijk dat dit onder omstandigheden voor de Koning als privé-persoon aanmerkelijke belemmeringen kan meebrengen in de uitoefening van zijn grondrechten.

Voor de Koning als privé-persoon geldt in Nederland de vrijheid van godsdienst. Dit in tegenstelling tot landen als Groot-Brittannië en Noorwegen, waar de Koning aan het hoofd van de staatskerk staat. Het Huis Oranje-Nassau is echter historisch verbonden met het protestantisme. De overgang van de Koning naar bijvoorbeeld het rooms-katholicisme zou, hoezeer ook juridisch geoorloofd, waarschijnlijk politieke en maatschappelijke onrust veroorzaken. Overigens zullen ook andere dragers van publieke ambten zich in hun privé-kwaliteit behoedzaam (moeten) gedragen in de uitoefening van hun grondrechten, daar hun privé-gedrag niet steeds duidelijk is te scheiden van de uitoefening van hun publieke functie.

Zie ook kiesrecht onschendbaarheid.