De academische graad van doctor, die wordt verleend aan personen die een uitzonderlijke prestatie hebben geleverd, zonder daarvoor een proefschrift te hebben geschreven. Daarbij gaat het in het geval van toekenning aan leden van het Koninklijk Huis niet om wetenschappelijke prestaties, maar om hun bijdrage aan bijvoorbeeld samenleving, democratie, economie of rechtsstaat.
Het uitreiken van eredoctoraten aan al dan niet koninklijke staatshoofden kan een onderdeel vormen van het programma van een staatsbezoek. Vermoedelijk het eerOverzicht van eredoctoraten Koning Willem 11 Universiteit van Oxford, Verenigd Koninkrijk burgerlijk recht Koningin Wilhelmina Rijksuniversiteit Groningen Nederlandse letteren Rijksuniversiteit Leiden rechten Gemeentelijke Universiteit Amsterdam economische wetenschappen Rutgers Universiteit, New Jersey, Verenigde Staten rechten Universiteit van Witwatersrand, Zuid-Afrika rechten Universiteit van Oxford, Verenigd Koninkrijk burgerlijk recht Theologische Universiteit van Montpellier theologie Universiteit Leuven, België rechten Smith College te Northampton, Massachusetts, Verenigde Staten rechten Koningin Juliana Rijksuniversiteit Leiden letteren en wijsbegeerte Hope College, Holland, Verenigde Staten rechten Mount Holyoke College, Verenigde Staten rechten Princeton Universiteit, New Jersey, Verenigde Staten rechten Universiteit van Michigan, Verenigde Staten burgerlijk recht Columbia University, New York, Verenigde Staten rechten Central College, Pella, Verenigde Staten rechten Rijksuniversiteit Groningen sociale wetenschappen Thammasat Universiteit, Bangkok, Thailand politieke wetenschappen Universiteit van Liberia humaniora Prins Bernhard Rijksuniversiteit Utrecht rechten Technische Hogeschool Delft technische wetenschappen Universiteit Montreal, Canada rechten Universiteit van Brits Colombia, Canada rechten Universiteit van Michigan, Anti Arbor, Verenigde Staten rechten Vrije Universiteit Amsterdam economische wetenschappen Universiteit van Bazel, Zwitserland natuurwetenschappen Universiteit Nyenrode, Breukelen Koningin Beatrix Universiteit Leiden Prins Claus Institutefor Social Studies, Den Haag Institute of Aerospace Survey and Earth Sciences, Enschede ste lid van het Koninklijk Huis dat een eredoctoraat ontving, was erfprins Willem, de latere koning Willem II.Hij ontving na zijn studie aan het Christ Church College te Oxford in 1811 een doctoraat in het burgerlijk recht. Een dergelijke erepromotie aan het einde van een studie viel ruim een eeuw later ook prinses Juliana in Leiden ten deel. Na twee jaar studie ontving zij op 30 januari 1930 een eredoctoraat in de letteren en wijsbegeerte. Dat eredoctoraat was niet geheel vanzelfsprekend geweest. Diverse hoogleraren opperden bezwaren, maar uiteindelijk besloot het universiteitsbestuur de toekomstige koningin, tot haar eigen verlegenheid, toch met een doctoraat te vereren. Als erkenning voor haar verdiensten op maatschappelijk terrein ontving koningin Juliana in 1964 ook een eredoctoraat in de sociale wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.
Koningin Beatrix gaf lange tijd de indruk geen eredoctoraten te willen aanvaarden. In 2005 aanvaardde zij evenwel een eredoctoraat van de Universiteit Leiden, waar zij zelf gestudeerd had. Het eredoctoraat is haar toegekend voor de manier waarop zij het belang van vrijheid van mensen aan de orde heeft gesteld en zich heeft uitgesproken over de verantwoordelijkheid die vrijheid met zich meebrengt. Daarmee heeft zij volgens de universiteit op een bijzondere wijze invulling gegeven aan het devies van het instituut: ‘Praesidium Libertatis’, bolwerk van vrijheid.
