Hoofdstad van België, van 1815 tot 1830 een van de residenties van de Koning der Nederlanden. Tussen 1815 en
1830 verbleef koning Willem I afwisselend in Brussel en Den Haag. In zijn kielzog reisde steeds een gevolg van circa 700 ambtenaren mee. De troonrede werd wisselend in Den Haag of Brussel uitgesproken. Na de inhuldiging tot Soeverein Vorst in Amsterdam in 1814 werd hij als Koning ingehuldigd in Brussel en wel op 21 september 1815, in de openlucht op het Koningsplein. De latere koning Willem III is in 1817 in Brussel geboren en gedoopt in de Augustijnerkerk. Op de verjaardag van koning Willem I in 1830 werd in Brussel de opera La Muette de Portici opgevoerd, die het publiek zo opzweepte dat er na afloop relletjes ontstonden die de opmaat vormden voor de Belgische opstand. In 1830 werd Brussel de hoofdstad van onafhankelijk België.
De Sint-Joriskapel, ook wel Nassaukapel genoemd, is het enige restant van het ‘Hof van Nassau’. Het hof werd begin 16e eeuw onder Hendrik van Nassau gebouwd. Toen koning Willem I van Brussel zijn residentie maakte, betrok hij de woning van de vroegere Oostenrijkse gevolmachtigd minister. Het huis werd samengevoegd met de voormalige kanselarij. De verbouwing van de twee gebouwen tot één paleis was nog in volle gang toen de revolutie uitbrak. Onder de Belgische koning Leopold II werd het nieuwe paleis in 1868 voltooid.
In de zomer verbleef Willem I graag in het paleis te Laken, voormalig eigendom van Napoleon Bonaparte. Willem I verfraaide het zomerverblijf met een theater en een oranjerie. Sinds
1831 is het de zomerresidentie van de Belgische koninklijke familie. Het Paleis der Natie, dat in 1783 werd gebouwd, huisvestte tot 1815 de Soevereine Raad van Brabant. Van 1815 tot 1828 was dit de Brusselse residentie van de Prins van Oranje. Diens oudste zoon, de latere Willem III, werd hier geboren. In 1818 opende koning Willem I de nieuwe vergaderzaal van de Staten-Generaal en las er dat jaar voor het eerst de troonrede voor. Sinds 1831 zijn beide kamers van het Belgische parlement erin ondergebracht. Vanaf 1828 had de Prins van Oranje zijn residentie in Brussel in het gebouw dat later in gebruik werd genomen door de Koninklijke Academie van België. Na de slag bij Waterloo kwam het domein Tervuren, dat ten zuiden van Brussel ligt, in handen van de Prins van Oranje. In 1817 werd de eerste steen gelegd voor een koninklijk paviljoen, dat in 1879 afbrandde. Op dezelfde plek verrees een nieuw gebouw, dat sinds 1910 het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika herbergt. Zie ook > hoofdstad.
