Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

WOEDE

betekenis & definitie

plotselinge gemoedsbeweging met een agressief karakter, welke zich uit in een soms oncontroleerbare, hevige opwinding via gelaatsuitdrukkingen, woorden en gebaren. (Seneca noemde haar in De Ira ‘voorbijgaande waanzin’). Klassiek is het onderscheid dat men alnaargelang de kleur van zijn gezicht, wit (lijkbleek) of rood van woede is.

Bij kinderen zien we gevallen van ‘witte woede’, die grenzen aan flauwvallen. Woede komt voor bij→ frustraties, die men niet de baas kan. Deze reactie komt overeen met een magische poging de wereld te veranderen. Bij sommige zwakke of neurotische personen biedt ze de mogelijkheid zich te doen gelden. Wanneer men degene die (of datgene wat) de woede heeft veroorzaakt, niet aandurft, reageert men zich af op dingen of weerloze wezens (kinderen, dieren). ‘Huistirannen’ zijn vaak bange mensen die hun woede thuis→ afreageren en zich zo wreken voor onrecht dat hen is aangedaan. Door zijn opvoeding leert de mens zichzelf te beheersen en de motorische en verbale expressiemiddelen van de woede onder controle te houden.

Toch komen bepaalde vormen van woede bij de minste of geringste aanleiding tot uitbarsting. Het gaat dan om mensen die er een bijzondere aanleg voor hebben, vanwege een slecht functioneren van de endocriene klieren (wanneer de schildklier of de bijnieren te actief zijn) of die gehandicapt zijn door een onvolkomenheid in het centrale zenuwstelsel, zoals bij→ epilepsie of chronisch→ alcoholisme. Woedeuitbarstingen gaan soms gepaard met een bewustzijnsvernauwing, waardoor men er zich niets van kan herinneren.→ Motivatie, Shamrage.